عادات مهمی که روی رشد مغزی کودک اثر دارد
مغز کودکان تا ۳ سالگی با سرعتی باورنکردنی رشد می‌کند. البته این رشد تا سال‌های بعدی نیز ادامه یافته و در نوجوانی به تکامل می‌رسد. سوال اینجاست که آیا می‌توان در سال‌های ابتدایی زندگی کودک به رشد مغزی او کمک کرد؟
به گزارش تازه نیوز، در این مطلب در خصوص رشد مغزی کودکان در سنین مختلف صحبت کرده و ۴ عادت برای تقویت آن ارائه می‌دهیم.
روند رشد مغزی در کودکان
شکل‌گیری مغز از دو هفته اول بارداری کلید می‌خورد. سپس، در اواخر بارداری قشر یا کورتکس مغزی شکل می‌گیرد. با این حال رشد مغز تکمیل نشده و اینکار به بعد از زایمان موکول می‌شود. در واقع، در زمان تولد، مغز نوزاد همچنان روند شکل‌گیری و تکامل را طی می‌کند و در ۳ سالگی به ۸۰ درصد مغز یک انسان بالغ می‌رسد.
شاید به همین دلیل است که ما نمی‌توانیم خاطرات قبل از این سن را به خاطر بیاوریم. به این ترتیب نیز نخستین سال‌های تولد برای رشد مغز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بیشترین ساختار اصلی مغز در این سنین شکل می‌گیرد.
به این ترتیب که در ۶ ماهگی، نوزاد تقریبا می‌تواند مانند یک فرد بالغ ببیند. اندازه مخچه افزایش پیدا کرده و امکان رشد فعالیت‌های حرکتی مهیا می‌شود. تولید میلین سرعت می‌گیرد و پیام‌ها با سرعت بالاتری به مغز مخابره می‌شوند. نورون‌ها یا همان سلول‌های عصبی رشد می‌کنند و سیناپس‌های عصبی زیادی شکل می‌گیرد که بیشتر از بالغین است. به همین دلیل نیز سرعت یادگیری در کودکان بیشتر از بزرگسالان است.
این روند همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد و در نوجوانی به تکامل می‌رسد. یادتان باشد رشد مغز فرآیندی فعال و تعاملی است که به‌مرور و با رشد و یادگیری کودک شکل می‌گیرد. به همین دلیل نیز عوامل بیولوژیکی، فیزیکی و حتی محیطی مانند والدین، مریبان و سبک زندگی روی آن تاثیر دارند.
۴ عادت برای رشد مغزی بیشتر کودک
تعامل با کودک
زمانی که کودک با گریه یا غان و غون کردن احساسات و خواسته‌های خود را بیان می‌کند و تماس چشمی، آغوش یا پاسخ کلامی دریافت می‌کند، ارتباطات عصبی در مغز او شکل می‌گیرد یا تقویت می‌شود. این ارتباطات بعدها به او در توسعه مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کمک می‌کند.
محققان مرکز رشد کودک دانشگاه هاروارد از آن به «بده بستان» یاد می‌کنند. در واقع، به عقیده محققان این مرکز هر رابطه بدون تعامل و به بیان دیگر بدون دریافت واکنش و پاسخ مناسب، حتی ممکن است خطری جدی برای رشد کودک محسوب شود. در نتیجه مغز برای رشد مناسب و به منظور تحریک کافی به تعامل و واکنش مناسب نیاز دارد. اگر با کودک وارد تعامل نشوید و بده بستان نداشته باشید واکنش‌های استرسی فعال‌تر شده و هورمون‌هایی آزاد می‌کنند که ممکن است باعث بروز اختلال در رشد مغز کودک شود.
کنترل استرس سمی
به عقیده محققان مرکز رشد کودک دانشگاه هاروارد، در دوران رشد توجه به نحوه یادگیری کودک برای مقابله و کنار آمدن با مشکلات اهمیت ویژه‌ای دارد. زمانی که ما احساس خطر می‌کنیم طبیعی است که بدن‌مان براساس برخی واکنش‌های فیزیکی مانند افزایش ضربان قلب و آزادسازی هورمون‌هایی مانند کورتیزول عکس‌العمل نشان دهد.
در این راستا، کودکی که در چنین لحظاتی در محیطی مثبت و حمایت‌کننده قرار می‌گیرد، یاد می‌گیرد که استرس خود را حتی در سطح فیزیولوژیکی با موفقیت کنترل کند. اما به گفته این محققان، اگر کودکی هنگام بروز موقعیت استرس‌زا، احساس آرامش و امنیت نکند واکنش طولانی و شدیدی بروز می‌دهد و حتی ممکن است آسیب‌هایی به ساختار مغز او وارد شود.
به همین دلیل والدین باید از کودک حمایت و به او کمک کنند تا عکس‌العمل‌های خود در مقابله با استرس را کنترل کرده و آرام بگیرد. برای اینکار لازم است که از او حمایت کنید تا بتواند عکس‌العمل‌های منفی خود را به واکنش‌های نرمال و مثبت تبدیل کند، بنابراین لازم است که کودک از حمایت پایدار پیرامون خود برخوردار باشد.
ورزش و فعالیت بدنی
فعالیت بدنی نیز یکی از عوامل تعیین‌کننده در رشد مغزی کودکان است. در واقع، عقل سالم در بدن سالم است و رشد خوب مغز با سلامت عمومی بدن در ارتباط است. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ورزش در دوران کودکی باعث بهبود عملکرد مغزی کودکان می‌شود. علاوه براین، به نظر می‌رسد تحرک بدنی باعث کاهش خطر بروز افسردگی کودکان می‌شود. بنابراین ورزش کردن برای پیشگیری از بروز اختلالات روحی روانی که ممکن است بعدها خود را نشان دهند توصیه می‌شود. ورزش‌های هوازی مانند دوچرخه‌سواری تاثیر بسیار مثبتی در کودکان بیش‌فعال یا کودکانی که از اختلالات توجه رنج می‌برند دارد.
عشق و حمایت
رابطه‌ای که بین کودک و والدین یا هر کسی که از او مراقبت می‌کند ایجاد می‌شود بسیار مهم است چون روی رشد جسمی، عاطفی و فکری او تاثیر دارد. کودک به حمایت، امنیت، مراقبت و عشق نیاز دارد. بنابراین والدین و اطرافیان باید همیشه پذیرا و آماده پاسخگویی باشند. در واقع، بی‌تفاوتی و رفتار سرد والدین یا مربیان می‌تواند یکی از عوامل بروز اختلالات مغزی آتی باشد. به عنوان مثال، اختلالات یادگیری، اضطراب، مشکلات رفتاری و غیره از جمله عوارض بی تفاوتی در برابر کودکان است.
حرف آخر
برای رشد مغزی کودکان نیازی به انجام کارهای عجیب غریب، استفاده از پکیج‌های آموزشی متعدد، خرید اسباب‌بازی‌های گران‌قیمت و غیره نیست. با کودک خود وارد تعامل سازنده و پایدار شوید، به او استرس ندهید و در موقعیت‌های استرس‌زا به کنترل آن کمک کنید، به کودکتان توجه و عشق کافی بدهید و زمینه را برای ورزش و تحرک بدنی و همچنین تغذیه سالم او فراهم کنید. خودتان والدین شادی باشید. با همین کارهای ساده رشد مغزی او را تضمین کرده‌اید.
منبع: سلامت
بیشتر بخوانید:
- چگونه مفهوم «حریم شخصی» را به کودک بیاموزیم؟
- چطور درباره عادت ماهانه با کودک صحبت کنیم؟
- به این دلایل وارد دعوای کودکان نشوید
