دلیل افزایش فشار خون بعد از بیداری چیست؟
به طور طبیعی فشار خون در طول روز نوسان می‌کند. در طول خواب، فشار خون ۱۰ تا ۳۰ درصد افت می‌کند. سپس در زمان بیدار شدن افزایش می‌یابد. اما دلیل تغییر فشار خون و افزایش آن پس از بیدار چیست؟
تازه‌نیوز، امید جعفری: فشار خون به نیرویی اطلاق می‌شود که قلب با پمپ کردن خون در سیستم عروقی ایجاد می‌کند. عوامل مختلفی می‌توانند فشار خون را تحت تاثیر قرار دهند، از جمله: استرس یا اضطراب، فعالیت بدنی و رژیم غذایی.
بیشتر مکانیسم‌های فیزیولوژیکی بدن از یک الگوی شبانه روزی پیروی می‌کنند که به وسیله‌ی تعامل پیچیده‌ی ساعت بیولوژیکی ذاتی با عوامل محیطی و رفتاری تعیین می‌شود. فشار خون نیز از این قضیه مستثنی نیست و در طول روز به طور طبیعی نوسان می‌کند. در طول خواب، فشار خون ۱۰ تا ۳۰ درصد افت می‌کند. سپس در زمان بیدار شدن افزایش می‌یابد. ساعات اولیه‌ی صبح دوره‌ای است که تغییرات عصبی-هورمونی، به ویژه فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک منجر به افزایش سریع فشار خون (BP) می‌شود. که پزشکان به آن افزایش فشار خون صبحگاهی (MBPS) می‌گویند.
اهمیت فشار خون در صبح به دلیل این واقعیت است که حوادث قلبی و عروقی بیشتر در ساعات اولیه‌ی صبح رخ می‌دهند. میزان سکته‌ی مغزی و سایر حوادث قلبی-عروقی طی ۴ تا ۶ ساعت اول پس از بیدار شدن از خواب به اوج خود می‌رسند. خطر سکته‌ی مغزی در صبحگاه ۴ برابر بیشتر است و خطر مرگ ناگهانی قلبی در ساعات ۷ تا ۹ صبح بیشتر از ۷۰ درصد است. بنابراین نظارت بر فشار خون صبحگاهی یک هدف کلینیکی مهم در مدیریت درمانی فشار خون بالا و پیشگیری از عوارض قلبی عروقی است.
چرا فشار خون در زمان بیدار شدن افزایش می‌یابد؟
فشار خون تحت تاثیر عوامل گسترده‌ای افزایش می‌یابد که برخی از این عوامل درون بدن هستند و برخی دیگر در خارج از بدن و تحت تاثیر محیط بیرون قرار دارند.
دلایل فیزیولوژیک
انتقال از خواب به بیداری با تحریک قشر مغز آغاز می‌شود که توسط “سیستم فعال کننده” که در تالاموس و قشر مغز قرار دارد کنترل می‌شود. در این حالت، هورمون‌های آدرنوکورتیکوتروپیک، کورتیزول و هورمون آزاد کننده‌ی قشر مغز، در خون آزاد می‌شوند. در واقع این هورمون‌ها با افزایش انرژی به فیزیولوژی بیدار شدن کمک می‌کنند اما فشار خون را نیز بالا می‌برند. افزایش ترشح اپی نفرین و نور اپی نفرین نیز در زمان بیدار شدن مشاهده می‌شود. در نهایت تجمع این هورمون‌ها در خون، علاوه بر اینکه باعث بیداری می‌شود، فشار خون را نیز افزایش می‌دهد. عوامل خطر افزایش فشار خون در صبح زود شامل سن، مصرف بیش از حد الکل، سیگار کشیدن، زمان خواب طولانی، دیر بیدار شدن، آب و هوای سرد و روز هفته (در درجه‌ی اول شنبه!) است.
دلایل غیر فیزیولوژیک
به جز دلایل فیزیولوژیک برای افزایش فشار خون در صبح، برخی علل خارجی نیز می‌توانند باعث پرفشاری خون در صبحگاه شوند. تنظیم نبودن دوز و مقدار داروی ضد فشار خون یکی از این دلایل است.
بیماری‌ها
فشار خون بالا‌ی درمان نشده، کلسترول بالا، بیماری قلبی و عروقی، آپنه‌ی خواب، دیابت، اختلالات تیروئید، سندرم کوشینگ، لوپوس، اسکلرودرمی و بیماری کلیوی، بیماری‌هایی هستند که می‌توانند باعث افزایش فشار خون در صبح شوند.
چرا باید فشار خون خود را در صبح اندازه گیری کنم؟
بیشتر افراد مبتلا به فشار خون بالا به هیچ وجه علامتی ندارند به همین دلیل فشار خون بالا به عنوان “قاتل خاموش” شناخته می‌شود. هرچه فشار خون بالاتر باشد، خطر آسیب به قلب و رگ‌های خونی در ارگان‌های اصلی مانند مغز و کلیه‌ها بیشتر می‌شود. معمولا به افرادی که فشار خون بالایی دارند توصیه می‌شود فشار خون خود را در خانه کنترل کنند.
در کنار این موضوع مهم، یک مطالعه جدید نشان می‌دهد اندازه گیری فشار خون در صبح باعث پیش بینی بهتر خطر سکته‌ی مغزی نسبت به اندازه گیری فشار خون در عصر می‌شود. داده‌های حاصل از نظارت بر فشار خون نشان می‌دهد: بیمارانی که داروهای خود را در هنگام خواب مصرف می‌کنند (در مقایسه با بیمارانی که داروی خود را پس از بیدار شدن از خواب مصرف می‌کنند)، به طور قابل توجهی دارای میانگین فشار خون پایین‌تری در شب و حتی در طول روز هستند.
چگونه بدانم که در صبح فشار خون بالایی دارم؟
در اغلب اوقات فشارخون علامتی ایجاد نمی‌کند اما در برخی موارد دیده شده است که افراد دارای فشارخون بالا علائمی مانند سردرد، سرگیجه، قرمز شدن چشم‌ها را تجربه کرده‌اند. پزشکان توصیه می‌کنند که بیماران با استفاده از مانیتور فشار خون که از نظر بالینی به طور دقیق تنظیم شده است، فشار خون خود را در منزل کنترل کنند. شما می‌توانید مانیتور فشار خون یا دستگاه فشارسنج را بدون نسخه از داروخانه خریداری کنید. هنگام خرید دستگاه فشارسنج، حتما کاف با سایز مناسب را انتخاب کنید که با اندازه‌ی دور بازوی شما مطابقت داشته باشد. در صورت استفاده از کاف با اندازه‌ی نادرست، ممکن است فشار خون اشتباه خوانده شود.
فشار خون در صبح را یک ساعت بعد از بیدار شدن و در عصر را یک ساعت قبل از خوابیدن، هر بار از بازوی ثابتی، اندازه گیری کنید. گاهی پزشک اندازه گیری فشار خون ۲۴ ساعته را توصیه می‌کند. که در این حالت دستگاهی به نام هولتر به فرد وصل می‌شود که فشار خون را در خواب و بیداری ثبت می‌کند و سپس اطلاعات آن توسط پزشک بررسی می‌شود. اکوکاردیوگرام نیز به تشخیص کمک می‌کند.
منبع: بهداشت‌نیوز
بیشتر بخوانید:
