مشکل، ولی نه غیرممکن
اخیرا ناسا در عملیات OSIRIS-Rex به دستاوردی بزرگ رسید: لمس سیارک Bennu و برداشتن نمونهای کوچک از سطح آن! بر اساس اعلام ناسا، در این عملیات یک ماده حداقل ۶۰ گرمی از سطح سیارک جمعآوری شد و حالا با یک فضاپیما، در راه رسیدن به زمین برای بررسی دقیقتر است.
طراحی این ماموریت، چند سال زمان برد و در حین اجرا با مشکلاتی نیز روبهرو شد. وقتی هم که نمونه به زمین برسد، هفت سال از آغاز عملیات گذشته است؛ همه اینها برای یک تکه سنگ ۶۰ گرمی!
ماموریت دیگری که به نمونهبرداری از یک سیارک انجامید، توسط آژانس فضایی ژاپن و Hayabusa۲ انجام شد. فضاپیمای ژاپنی در سال ۲۰۱۸ یک تکه سنگ کوچک را از سیارک Ryugu برداشت و در سال ۲۰۲۰ به زمین آورد.
البته هدف این ماموریتها، جمعآوری اطلاعات علمی بود؛ نه کسب درآمد از معدنکاری! ولی نشان دادند که رسیدن به یک سیارک هر چند مشکل؛ اما غیرممکن نیست.
عاقبت استخراج منابع از یک سیارک چیست؟
بزرگترین مشکل، پیچیدگیهای عملیاتی نیست؛ زیرا تکنولوژی رو به پیشرفت است و دیر یا زود به تجهیزات لازم برای معدنکاری در سیارکها دست پیدا خواهیم کرد.
مشکل اصلی، عرضه و تقاضاست. قیمتی بودن موادی مانند طلا، به دلیل کمیاب بودنشان است. البته طلا موارد مصرف خاص هم دارد؛ ولی عمدهی ارزش آن از کمیاب بودنش میآید. پس حتی اگر سیارکهایی مملو از منابع با ارزش پیدا کنیم؛ آوردن آنها به زمین صرفه اقتصادی کمی دارد. مثلا اگر هر کسی روی زمین به مقدار زیادی طلا دسترسی داشته باشد، دیگر طلا ارزش فعلی را نخواهد داشت.
با وجود این، معدنکاری در سیارکها همچنان میتواند سودآور باشد؛ نه برای استخراج فلزات گرانبها، بلکه برای دسترسی به مواد اولیهای که در تولید استفاده میشوند. اگر چنین موادی در منظومه شمسی و قابل دسترس باشند، میتوانند ارزش استخراج داشته باشند. پیشنیاز این کار، اما بهبود فناوری استخراج فضایی است و بهترین مکان برای تمرین، کره ماه!
خود ماه هم منابع بالقوه ارزشمندی دارد و دسترسی به آن از هر سیارکی آسانتر است. حتی ناسا به اجرای چنین ماموریتی علاقه نشان داده و از کمپانیها دعوت کرده ایدههای خود را ارائه دهند. قدم بعدی هم میتواند مریخ باشد.
با این توضیحات، انتظار نداشته باشید استخراج منابع از یک سیارک یا سیاره، همه مردم دنیا را میلیونر کند. ولی شاید در نهایت بتوانیم راهی برای استفاده بهینه از منابع فضایی پیدا کنیم؛ حتی اگر میلیونها فرسنگ فاصله داشته باشیم.