تامین‌کنندگان تکنولوژی نظامی ایران کنار عربستان/ متحد جدید ریاض کیست؟
یک کارشناس مسائل انرژی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس درباره روابط عربستان و چین توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش تازه‌نیوز، سیمون هندرسون کارشناس مسائل انرژی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در نشریه اینترنتی انستیتو واشنگتن نوشت: چین در حال حاضر یکی از شرکای تجاری اصلی عربستان سعودی و یکی از مهم‌ترین تامین‌کنندگان تکنولوژی نظامی و هسته‌ای این کشور است. ریاض ولی در این زمینه‌ها خواهان چیزهای بیشتری است.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا از انستیتو واشنگتن روز هفتم دسامبر، رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ برای دیدار از عربستان سعودی- که شامل حضور در «اجلاس سران چین و اعراب» در تاریخ نهم دسامبر هم خواهد بود- وارد این کشور می‌شود. دو کشوری که تصمیم‌سازان ارشدش محمد بن‌سلمان و شی جینگ‌پین آخرین بار دو سال پیش، در سال ۲۰۱۹ به میزبانی پرزیدنت شی نشست حضوری دوجانبه برگزار کرده‌اند. خبرگزاری عربستان سعودی هدف از سفر حال حاضر را تقویت «مشارکت استراتژیک ریاض با پکن» عنوان کرده- که به دلیل تأثیر احتمالی آن بر روابط تیره عربستان با آمریکا، نگرانی‌هایی را در واشنگتن برانگیخته است.
پنج ماه پیش، پرزیدنت بایدن در زمان دیدار از پادشاهی عربستان سعودی به رهبران عرب گفته بود که «ما این جا را ترک نمی‌کنیم تا جای خالی ما را چین، روسیه یا ایران پر کنند. نه، ایالات متحده هیچ‌جا نمی‌رود». حالا رویدادهای این هفته می‌توانند این ادعا را به بوته آزمایش بگذارند.
- بیشترر بخوانید: تلاش عراق برای میانجیگری میان ایران و عربستان
آغاز روابط دوجانبه با موشک
تا سال ۱۹۹۰ چین و عربستان سعودی روابط دیپلماتیک رسمی نداشتند، که دلیل اصلی آن این بود که ریاض تا مدت‌های مدیدی به جای جمهوری خلق چین، دولت در تبعید چین در تایوان را به عنوان حکومت قانونی این کشور به رسمیت شناخته بود. با این حال تماس دولتمردان سعودی با پکن چندین و چند سال قبل از این تاریخ آغاز شده بود.
در سال ۱۹۸۸، چین به طور پنهانی پنجاه موشک بالستیک میان‌برد به سعودی‌ها داد- که واشنگتن تا زمانی که یکی از تحلیلگران اطلاعاتی متوجه وجود آن‌ها در یک فرودگاه خصوصی متعلق به شاهزاده سلطان بن‌عبدالعزیز، وزیر دفاع وقت عربستان شد، از این معامله بی‌اطلاع بود. این موشک‌ها که دارای قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای بودند، توسط هواپیماهای باربری به عربستان منتقل و سپس در دو سایت موشکی مستقر شده بودند. نگرانی‌های آمریکا را درک این واقعیت که این معامله را سفیر وقت عربستان در واشنگتن جوش داده بود، تشدید کرد. علاوه بر این، تصاویر ماهواره‌ای از سکوهای پرتاب نشان می‌داد که تهران و تل‌آویو اهداف بالقوه این موشک‌ها هستند. این موشک‌ها- موسوم به CSS۲- تنها یک بار در سال ۲۰۱۴ به نمایش درآمدند و بعد از آن هم با موشک‌های مدرن چینی تعویض شدند. علاوه بر این، تسلیحات چینی دیگری از قبیل موشک‌های M-۱۱ نیز در پایگاه‌های نظامی عربستان سعودی مشاهده شده‌اند- که به نظر می‌رسد تجهیزات تولیدشان احتمالاً از طریق پاکستان تامین شده است.
- این مطلب را از دست ندهید:ویدئو| استقبال ریاض از رئیس‌جمهور چین با جنگنده!
نفت و سرمایه‌گذاری
چین بزرگترین شریک تجاری عربستان سعودی است. به عنوان مثال این کشور در ماه آوریل، روزانه بیش از ۲ میلیون بشکه نفت از عربستان وارد کرده- که بیش از یک چهارم صادرات این کشور است.
این دو کشور همچنین سرمایه‌گذاری قابل توجهی در اقتصاد یکدیگر داشته‌اند. به گزارش فایننشال‌تایمز؛ در بیست سال گذشته عربستان سعودی با بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار، در فهرست سرمایه‌گذاری‌های رسمی چین در منطقه خلیج فارس پیشتاز است.
نظامی
گزارش‌ها حکایت از این می‌کنند که عربستان در جنگ اخیر خود با شورشیان حوثی در یمن از توپخانه و پهپادهای چینی استفاده کرده است. در سال ۲۰۱۷ نیز پکن- علی‌رغم فشارهای آمریکا برای تسلط کامل بر تاکتیک‌ها و تسلیحات نظامی عربستان- مجوز تولید داخلی پهپادهای چینی را به سعودی‌ها اعطا کرد.
واشنگتن همچنین از این که سعودی‌ها ممکن است به چین اجازه ساخت تأسیسات غیرنظامی، با هدف پنهان کردن اهداف نظامی بدهند، احساس نگرانی می‌کند- که این مشابه اختلافات و مناقشاتی است که اخیرا بین آمریکا با اسرائیل و البته امارات متحده عربی نیز پیش آمده است. علاوه بر این، نیروهای چین و عربستان تمرینات نظامی مشترکی نیز برگزار کرده‌اند- که از آن جمله می‌توان به رزمایش دریایی مشترک اشاره کرد که در سال ۲۰۲۱ برگزار شد.
هسته‌ای
در سال ۲۰۲۰، وال‌استریت ژورنال گزارش داد که چین به سعودی‌ها در زمینه فرآوری اورانیوم استخراج‌شده محلی این کشور کمک کرده است. اگرچه چنین کاری می‌تواند مصارف صلح‌آمیز داشته باشد، اما در عین حال می‌توان آن را گام اول در زمینه غنی‌سازی اورانیوم نیز نامید- که به نوبه خود در تولید سلاح هسته‌ای می‌تواند به کار رود. پادشاهی عربستان البته هرگونه قصد استفاده نظامی از انرژی هسته‌ای را رد کرده، ولی در عین حال تمایلی هم به ارتقای تعهدات پادمانی خود در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی- که می‌تواند بازرسی‌های شدیدتر از فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را به همراه داشته باشد- نشان نداده است.
نشست چین و اعراب
تاکنون هیچ جزییاتی درباره این اجلاس منتشر نشده است، جز اینکه این نشست به ریاست ملک سلمان برگزار می‌شود و رهبران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و دیگر کشورهای عربی- احتمالا کشورهایی چون مصر، عراق و اردن- در آن حضور خواهند داشت. به گزارش روزنامه سعودی عرب‌نیوز؛ «انتظار می‌رود که دستور کار این نشست بر تقویت همکاری مشترک در زمینه اقتصاد و توسعه متمرکز شود».
اهداف پکن از این گردهمایی نیز احتمالاً شامل جلب حمایت کشورهای خلیج فارس از سیاست‌های خود در مورد مسائل حساس داخلی از قبیل سرنوشت تایوان و نقض حقوق بشر علیه مسلمانان اویغور خواهد بود. عربستان سعودی به وضوح در مورد موضوع اخیر سکوت کرده است.
دستاوردهای بالقوه
با فرض اینکه اجلاس و سایر جلسات طبق برنامه برگزار شود، احتمالاً در روزهای آینده شاهد انتشار اخبار و اطلاعیه‌های مختلفی درباره سرمایه‌گذاری‌های مشترک و توافقات تجاری مختلف خواهیم بود. با این حال، فشارسنج واقعی روابط عربستان و چین در جزئیات فاش‌نشده این رویداد نهفته خواهد بود. واشنگتن نیز باید تمام این شاخص‌ها را به دقت زیر نظر داشته باشد تا متوجه شود روابط این دو کشور تا چه حد گرم است- و چین و عربستان چه چالش‌هایی ممکن است برای سیاست منطقه‌ای ایالات متحده به وجود آورند.
