تجارت‌نیوز نوشت: شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) روز شنبه سوم خرداد از ورود دو فروند ایرباس A۳۳۰ به ناوگان خود در راستای تحول صنعت هوایی کشور خبر داد.

این دو فروند هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر ایرباس ۳۳۰ سال ساخت ۲۰۱۷ میلادی که با واسطه عمان از چین برای ایران خریداری شده بودند، وارد کشور شدند.

اما آن‌طور که خبرگزاری ایلنا گزارش داده، مقدمات ورود این دو فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشور از دو سال گذشته توسط یک شرکت گمنام چینی تحت عنوان HAOKUN ENERGY (هاکان انرژی) بابت تهاتر نفت ایران انجام شده است. نکته دیگر این است که چین هواپیماهایی که هر یک از آنها کمتر از ۳۰ میلیون دلار ارزش دارند را به قیمت ۱۱۶ میلیون دلار با نفت ایران تهاتر کرده است.

با توجه به گزارش ایلنا، ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه به همراه این دو فروند هواپیما که با احتساب هزینه‌تراشی‌هایی تحریم، در مجموع کمتر از ۶۰ میلیون دلار ارزش دارند، قطعاتی هم وارد کشور شده که تاکنون جزئیاتی از آن منتشر نشده است.

بنا بر پیگیری‌های ما از سازمان هواپیمایی کشوری مشخص شد که مسئولیت قیمت‌گذاری با این سازمان نیست و هواپیماها توسط شرکت هما خریداری شده‌اند.

از سوی دیگر، در حالی برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی سعی دارند این موضوع را به دولت چهاردهم نسبت دهند که به طور مشخص خرید این هواپیماها در دولت سیزدهم و زمان وزارت مهرداد بذرپاش صورت گرفته است؛ موضوعی که بذرپاش در صفحه شخصی خود در ایکس آن را تائید کرده است.

بذرپاش روز ۲۸ فروردین در پستی نوشت: «ورود دو فروند هواپیمای ایرباس پهن‌پیکر ۳۳۰ و اضافه شدن به ناوگان هوایی شرکت هواپیمایی ج.ا (هما)، بر ملت بزرگ ایران مبارک. این یکی از پروژه‌های توسعه ناوگان هوایی کشور است که توسط #شهیدجمهور پیگیری و نهایی شده بود و به لطف خدا به ثمر نشست.».

همچنین محسن احمدی، رئیس دفتر او در زمان وزارت، همان روز در پستی دیگر نوشت: دو فروند هواپیمای ایرباس ۳۳۰ با سال ساخت ۲۰۱۷ که در دولت شهید رئیسی و دوران مرحوم رستم قاسمی تأمین مالی شد و به همت بذرپاش کارهای فنی‌اش انجام و خریداری شد وارد ایران گردید.». البته او در پایان پیام خود این اتفاق را به فرزانه صادق‌مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی دولت چهاردهم، تبریک گفت.

Airways Magazine نیز یک روز بعد با انتشار پستی در فیس‌بوک نوشت: «ایران‌ایر دو فروند ایرباس A۳۳۰-۲۰۰ دست دوم که هواپیماهای سابق شرکت هنگ‌کنگ ایرلاینز بوده‌اند را به ناوگان خود اضافه کرد. این هواپیماها پیش‌تر متعلق به شرکت هواپیمایی Hong Kong Airlines بودند و با رجیستری B-LNK و B-LNL شناخته می‌شدند، اما اکنون با رجیستری EP-IJC و EP-IJD ثبت شده‌اند. با اضافه‌شدن این دو ایرباس، تعداد کل ایرباس A۳۳۰های ایران‌ایر به چهار فروند رسید. این اقدام پس از سال‌ها رکود و در پی خروج آمریکا از برجام (JCPOA) صورت گرفته است.».

حال اما با داغ‌شدن سفر وزیر راه و شهرسازی به کیش که از سوی افراد نزدیک به بذرپاش رسانه‌ای شد، بعید نیست برجسته‌سازی گزارش مربوط به خرید ایرباس از چین در راستای فشار مضاعف به صادق‌مالواجرد باشد. گرچه رسیدگی به سفر پرابهام وزیر راه و شهرسازی یک خواسته عمومی است، اما به نظر می‌رسد این بار افراد منتسب به بذرپاش تا حدودی دچار خودزنی شده‌اند.

حال که ورود این دو فروند ایرباس زیان ۱۷۲ میلیون دلاری را به کشور تحمیل کرده، از مراجع قضایی و دولتی انتظار می‌رود با ورود به ماجرا به بررسی آن بپردازند. ازجمله آنکه بانیان این اتفاق حال سعی دارند در نقش مدعی‌العموم ظاهر شوند.

البته موارد مربوط به واردات هوایپما با چند برابر قیمت واقعی به دو فروند ایرباس محدود نمی‌شود، شنیده‌ها حاکی از آن است که در همان مقطع دو فروند هواپیمای انگلیسی دو میلیون دلاری از طریق چین به قیمت ۱۱ میلیون دلار به شبکه هوایی کشور وارد شده بود. یعنی ۵.۵ برابر ارزش واقعی که این رقم نیز حاکی از ضربه ۱۸ میلیون دلاری به منابع کشور است.

قیمت ۱۸ میلیون دلاری ایرباس A۳۳۰ دست دوم

با توجه به پیگیری‌ها قیمت متوسط یک ایرباس A۳۳۰ کارکرده، ۱۸ میلیون دلار است.

همچنین، قیمت یک ایرباس A۳۳۰-۲۰۰ یا A۳۳۰-۳۰۰ دست‌دوم با حدود ۱۰ تا ۱۵ سال کارکرد در بازار جهانی به‌طورمعمول بین ۲۰ میلیون تا ۴۰ میلیون دلار با توجه به شرایط هواپیما قیمت‌گذاری شده است. برای مثال، یک A۳۳۰-۲۰۰ با سال ساخت ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ و در شرایط خوب حدود ۲۵ میلیون تا ۳۵ میلیون دلار قیمت دارد. مدل‌های A۳۳۰-۳۰۰ ممکن است کمی گران‌تر باشند.

همچنین یک A۳۰۰-۳۰۰ که پیش‌تر توسط شرکت‌هایی مانند China Southern وAir China استفاده شده، ممکن است در محدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون دلار معامله شود.

عمان و اندونزی؛ واسطه ورود هواپیماهای کارکرده به کشور

با پیگیری‌ مشخص شد شرکت هما توانسته است دو فروند هواپیمای پهن‌پیکر ایرباس A۳۳۰-۲۴۳ متعلق به شرکت هواپیمایی هنگ‌کنگ ایرلاینز را از طریق مسقط وارد کشور کند. در همین حال، شرکت‌های ماهان‌ایر و کاسپین نیز یک فروند هواپیمای RJ۱۰۰ و دو فروند بوئینگ ۷۳۷-۳۰۰ را از طریق اندونزی به ایران وارد کردند.

شنیده‌ها حاکی از آن است که پیش از این دو فروند هواپیمای انگلیسی دو میلیون دلاری از طریق چین به قیمت ۱۱ میلیون دلار به شبکه هوایی کشور وارد شده بود. با این وجود، گران‌فروشی دوباره هواپیما توسط چین بعید به نظر نمی‌رسد.

دو فروند هواپیمای ایرباس A۳۳۰ در دولت سیزدهم و از آن طرف در زمان دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، خریداری شده‌اند، اما پس از آن وارد ایران شدند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که برنامه‌هایی برای واردات یک فروند دیگر ایرباس A۳۳۰-۲۴۳ و یک فروند هواپیمای باری بوئینگ ۷۴۷-۴۰۰ در دست اجراست و انتظار می‌رود این هواپیماها از طریق عمان و اندونزی وارد شوند.

در سه سال گذشته، شرکت ماهان‌ایر با چند شرکت اندونزیایی از جمله PT Asia Global همکاری کرده و حداقل ۱۲ فروند هواپیما را وارد ایران کرده است؛ از جمله دو فروند ایرباس A۳۴۰-۲۱۱ متعلق به نیروی هوایی فرانسه، پنج فروند امبرائر ERJ-۱۴۵LR، سه فروند Avro EJ۸۵ و دو فروند RJ۱۰۰. در رابطه با قیمت و هزینه خرید این هواپیماها هنوز اطلاعاتی در دست نیست.

تهاتر هواپیما با نفت

با توجه به اطلاعاتی که تاکنون در دسترس است، دو فروند هواپیمای ایرباس A۳۳۰ کارکرده با قیمت بالاتری به ایران عرضه شده‌اند. این دو فروند هواپیما در دولت قبلی با نفت تهاتر شده بود و اکنون به کشور رسیده‌اند.

در همین زمینه یک پرسش اساسی مطرح می‌شود؛ چرا چین هواپیماهای کارکرده را با قیمت بالاتری به ایران فروخته است؟ آیا شرایط تحریمی ایران ایجاب کرده است که کشورها کالاهای کارکرده خود را گران‌تر به ایران عرضه کنند؟

ایران نفت خود را با تخفیف به چین عرضه می‌کند و به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات وصول درآمد نفتی، به تهاتر نفت با دیگر کالاها روی آورده است. این بار نفت با هواپیما معامله شده و نه‌تنها تخفیف شامل حال چین شده، بلکه کالاهای تهاترشده نیز با قیمت کمتری به ایران عرضه شده‌اند.

با توجه به ابهامات فراوان در واردات این دو فروند ایرباس A۳۳۰ لازم است که سازمان هواپیمایی کشوری هرچه سریع‌تر شفاف‌سازی‌های لازم را انجام دهد.