داستان از جایی شروع شد که در روزهای اخیر، در ارتفاعات منطقه ابرج شهرستان مرودشت، صدای گلوله‌ای سکوت کوه را شکست و مادر یک توله‌خرس قهوه‌ای برای همیشه از حرکت ایستاد. دو توله کوچک، سرگردان در طبیعت، قربانی بعدی این شکار بی‌رحمانه بودند؛ اگر نبودند محیط‌بانانی که به‌موقع رسیدند.
توله‌خرس‌ها نجات پیدا کردند؛ اما نه برای همیشه. آن‌ها پس از مدتی کوتاه در فارس، به‌جای تیمار در زیستگاه خود، راهی تهران شدند. مقصدشان: کلینیک حیات وحش پارک پردیسان. تصمیمی که حالا با گم شدن یکی از این توله‌ها، موجی از سوال و نگرانی را به‌دنبال داشته است.
چرا توله‌خرس‌ها از فارس به تهران انتقال پیدا کردند؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس در پاسخ به این سوال که چرا توله‌ها در زادگاه خود نگهداری نشدند، گفت: این حیوانات نیازمند مراقبت تخصصی و تیمار مداوم بودند، اما در استان فارس هیچ مرکز مجهز و استانداردی برای نگهداری بلندمدت حیات وحش وجود ندارد.
لیلا تاجگردون ادامه داد: در حال حاضر، تنها کلینیک تخصصی کشور در پارک پردیسان تهران فعال است و همه موارد خاص از سراسر ایران به این مرکز ارجاع داده می‌شوند.
آیا شکارچی خرس مادر شناسایی شده است؟
وی درباره پیگیری‌های صورت‌گرفته برای شناسایی شکارچی خرس مادر اظهار کرد: با همکاری پاسگاه انتظامی، تحقیقات مقدماتی آغاز شده است و مظنونین احضار شده‌اند. روند شناسایی و پیگیری قانونی در دست اقدام است.
زیستگاه خرس‌های قهوه‌ای در فارس؛ گسترده اما بی‌پناه
استان فارس یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های خرس قهوه‌ای در کشور است. به گفته تاجگردون، این زیستگاه‌ها عمدتاً در شمال استان، شامل جنگل‌های زاگرس در شهرستان‌های اقلید، پاسارگاد، مرودشت و بوانات و نیز در جنوب‌غرب فارس در منطقه حفاظت‌شده ارژن پریشان و شهرستان سپیدان قرار دارند.
اما نکته قابل‌تأمل آنجاست که بیشتر این زیستگاه‌ها خارج از محدوده مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست قرار دارند و همین موضوع نظارت، حفاظت و مدیریت مؤثر را با چالش جدی مواجه کرده است.
تعارض انسان و حیات‌وحش؛ عامل اصلی تکرار تراژدی‌ها
به گفته مدیرکل محیط زیست فارس، عامل اصلی بسیاری از درگیری‌ها با خرس‌ها «تعارض باغ‌داران با حیات‌وحش» است.
وی توصیه می‌کند: با پرهیز از تغییر کاربری اراضی طبیعی به باغ، و جلوگیری از برداشت بی‌رویه محصولات جنگلی، می‌توان تعارض میان انسان و خرس را کاهش داد و مانع از وقوع حوادث تلخی چون شکار این مادر خرس شد.
گم‌شدن توله‌خرس؛ زخمی دیگر بر پیکر محیط زیست
چند روز پس از انتقال توله‌ها به پارک پردیسان، یکی از آن‌ها در بامداد پنجشنبه، هشتم خرداد از محوطه مراقبت فرار کرد. باوجود تلاش‌های گسترده با پهپاد حرارتی، سگ ردیاب و دوربین‌های تله‌ای، هنوز خبری از این توله‌ی بی‌مادر نیست. جانوری که حالا هم از طبیعت جدا شده، هم از خانواده و هم از مأوای امن.
فارس، نیازمند یک پناهگاه واقعی برای حیات وحش
این اتفاق تلخ یک بار دیگر ضعف ساختاری در زیرساخت‌های حفاظت از حیات‌وحش در استان فارس را به نمایش گذاشت؛ استانی با وسعتی بیش از ۱۲۲ هزار کیلومتر مربع، دارای ده‌ها منطقه زیستی منحصربه‌فرد و صدها گونه نادر جانوری، اما بدون حتی یک کلینیک تخصصی برای درمان و نگهداری موقت یا دائم جانوران آسیب‌دیده.
اکنون این سوال جدی‌تر از همیشه مطرح است چرا استانی با چنین جایگاهی در تنوع زیستی، نباید پایگاهی برای نجات و مراقبت از زیستمندانش داشته باشد؟
پاسخ به این سئوال نه‌تنها می‌تواند از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کند، بلکه ضامن حفظ گونه‌هایی خواهد بود که امروز، بی‌پناه‌تر از همیشه، در سایه نبود امکانات، میان مرگ و زندگی سرگردانند.
نظر شما