رویداد۲۴ نوشت: بازارهای مالی داخلی و خاجری واکنش قابل توجهی به درگیری‌های مستقیم میان ایران و اسرائیل داشته‌اند؛ افزایش قیمت دلار، رشد بهای طلا، سقوط رمزارزها و جهش نفت تنها بخشی از پیامدهای اقتصادی این درگیری نظامی است. کارشناسان معتقدند در صورت ادامه تنش، اثرات اقتصادی بر زندگی مردم و ثبات بازارها عمیق‌تر خواهد شد.

سایه جنگ بر سر بازارها

پس از حمله هوایی اسرائیل به خاک ایران و پاسخ موشکی ایران، شاخص‌های اقتصادی مهم به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفتند:

دلار به مرز ۹۵ هزار تومان رسید!

بنا بر گزارش فعالان بازار ارز، قیمت دلار در کمتر از ۲۴ ساعت جهش حدود ۶ هزار تومانی را تجربه کرد و در برخی صرافی‌های غیررسمی تا مرز ۹۴ هزار تومان معامله شد. این در حالی که روز قبل از حمله حدود ۸۳,۵۰۰ تومان معامله می‌شد. کارشناسان هشدار می‌دهند ادامه تنش ممکن است نرخ را به کانال ۹۰ هزار تومان تثبیت کرده و در صورت تشدید وضعیت، از آن عبور کند.

طلا؛ هجوم به دارایی امن

قیمت هر مثقال طلای ۱۸ عیار به ۷ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان رسید و سکه بهار آزادی نیز با رشد حدود ۴۰۰ هزار تومانی معامله شد. هم‌زمان قیمت جهانی اونس طلا از مرز ۲۳۷۰ دلار عبور کرد.

این وضعیت اصلا عجیب نیست چون می‌دانیم که هرجا که جنگ باشد، سرمایه‌گذاران به سوی مقاصد امنی مثل طلا خواهند رفت.

سقوط آزاد رمزارزها؛ بیت‌کوین به زیر ۱۰۵ هزار دلار رسید

در بازار جهانی، بیت‌کوین حدود ۴ درصد کاهش یافت و به مرز ۱۰۴۵۰۰ دلار رسید. اتریوم نیز کاهش قابل توجهی را تجربه کرد. اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال افت ۵–۷.۶٪ را تجربه کردند.

کارشناسان جهانی مانند «نیکولاس برگر» از مؤسسه FXStreet هشدار داده‌اند که درگیری در خاورمیانه، اعتماد به بازارهای پرریسک را کاهش می‌دهد.

نفت و نگرانی در تنگه هرمز

قیمت نفت خام برنت تا ۶–۸٪ رشد کرده و به بیش از ۷۴ دلار رسید —بازارها بیم از اختلال در عبور نفت از تنگه هرمز را دارند . پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در صورت حمله به زیرساخت نفتی ایران، نفت تا حدود ۱۰۰ دلار افزایش قیمت داشته باشد. تحلیلگران بلومبرگ گفته‌اند اگر تنش‌ها به تنگه هرمز یا میادین نفتی کشیده شود، قیمت نفت می‌تواند تا ۹۰ دلار نیز افزایش یابد.

ادامه تنش چه پیامدهایی دارد؟

مروری بر تحولات اخیر در بازارها مالی و توجه به اینکه نشانه‌ای از کاهش تنش بین ایران و اسرائیل دیده نمی‌شود، نگرانی‌ها نسبت به آینده اقتصادی کشور را بیشتر می‌کند. پاسخ به این سوال که «حالا چه می‌شود؟» ساده نیست اما می‌توان چند سناریو را محتمل دانست:

سناریوی اول: ادامه درگیری . در این شرایط انتظار می‌رود که دلار به بیش از ۱۰۰ هزار تومان برسد. تورم نقطه‌به‌نقطه افزایش یاید و بورس تهران وارد فاز منفی شدید شود. احتمال قطع صادرات و اختلال در واردات نیز بیشتر خواهد شد.

سناریوی دوم: مدیریت تنش و توقف درگیری. در چنین شرایطی انتظار می‌رود که دلار به بازه ۸۵–۹۰ هزار تومان بازگردد ، بازارها به ثبات نسبی برسنند و سرمایه‌گذاران از بازارهای امن مثل طلا خارج شوند.

سناریوی سوم: گسترش درگیری به کشورهای دیگر . در این سناریو بدبینانه باید منتظر افزایش بی‌سابقه قیمت نفت، بحران جهانی تأمین انرژی و شوک تورمی در سطح بین‌المللی بود.

تحلیل‌گران چه می‌گویند؟

حمله اسرائیل به ایران و پاسخ ایران به آن حملات چشم دنیا را به سوی خاورمیانه گردانده است. رسانه‌ها و تحلیلگران جهان نه فقط نگران آینده سیاسی ایران و اسرائیل، بلکه نگران تبعات اقتصادی و بین‌المللی این جنگ هستند. از این رو نگاهی به مواضع و تحلیل‌های آنها ضرورت دارد.

روزنامه فایننشال‌تایمز نوشته: «درگیری ایران و اسرائیل می‌تواند بازار نفت را وارد بحرانی بزرگ‌تر از دوران حمله روسیه به اوکراین کند.»

نیویورک‌تایمز در یادداشتی هشدار داده: «ادامه تنش‌ها باعث افزایش هزینه‌های بیمه حمل‌ونقل در خلیج‌فارس و کاهش صادرات ایران خواهد شد».

تحلیل‌گر اقتصادی رویترز گفته است: «اقتصاد ایران در حالت شکننده‌ای قرار دارد؛ هر شوک سیاسی می‌تواند آثارش را مستقیماً به معیشت مردم منتقل کند».

اقتصاد در وضعیت فوق‌العاده

حمله اسرائیل به خاک ایران و پاسخ متقابل ایران، آغاز یک مرحله خطرناک در روابط منطقه‌ای است. پیامدهای این درگیری نه‌فقط امنیتی بلکه اقتصادی نیز هستند؛ بازارهای مالی ایران به‌شدت حساس شده‌اند و تداوم بی‌ثباتی ممکن است موج جدیدی از تورم و کاهش قدرت خرید مردم را در پی داشته باشد.

دولت و نهادهای پولی کشور اکنون باید در برابر دو مأموریت بزرگ قرار بگیرند: مدیریت اقتصادی بحران و آرام‌سازی بازارها تا پیش از آنکه تنش‌های سیاسی، بحران معیشتی تازه‌ای را شکل دهد.