داور سابق لیگ برتری فوتبال ایران که حالا از لیست داوران سطح اول فوتبال ایران کنار گذاشته شده، دست به افشاگری زده و می‌گوید در طول دوران قضاوتش بارها با تماس‌هایی مواجه شده که دیداری که داوری می‌کند، به سود کدام تیم خاتمه پیدا کند.
به گزارش تابناک، اوضاع داوری فوتبال ایران در سال‌های اخیر حسابی مورد انتقاد قرار گرفته است. از وضعیت سطح داوری فوتبال ایران در مسابقات داخلی تا وضعیت داوران ایرانی در لیست بین‌المللی. آن هم در شرایطی که فوتبال ایران نه در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر نماینده‌ای داشت و نه در جام جهانی ۲۰۲۶ کانادا، مکزیک و ایالات متحده آمریکا، نماینده‌ای خواهد داشت. علیرضا فغانی که تنها داور ایرانی حاضر در جام جهانی خواهد بود، همچون جام جهانی ۲۰۲۲ قطر با پرچم استرالیا قضاوت خواهد کرد و این موضوع برای داوری فوتبال ایران چندان خوشایند نیست.
در سالیان اخیر هم بارها درباره برخی مسائل پشت پرده داوری صحبت‌هایی به میان آمده است. ماجرا به قدری بالا گرفت که سال گذشته خداداد افشاریان، رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال مدتی بازداشت و سپس دادگاهی شد که اخیراً هم حکم او منتشر شد و کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال هم با دستور موقت او را از فعالیت‌های فوتبالی محروم کرده است.
در این بین، برخی داوران فوتبال ایران هم شرایط خوبی ندارند که منتقدان می‌گویند آنها برای حذف نشدن، مجبور به سکوت هستند. با این حال عبدالنبی پورخلف، داور فوتبال ایران در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک مسائلی را درباره شرایط داوری مطرح کرده است که جای تأمل دارد. او ابتدا درباره فعالیت داوری خود گفت: «من از سال ۸۰ داوری را شروع کردم و بعد از ۱۷ سال در شهر خودم و قضاوت در فوتبال پایه‌های شهر محروم و مظلوم خرمشهر، در فوتبال پایه استان خوزستان و بزرگسالان توانستم به داوری لیگ برتر فوتبال کشور برسم. با شرافت و زحمت زیاد، با دستمزدهای ناچیز، اما عشق و علاقه به اینجا رسیدم. دو سال پیاپی هم به عنوان داور جوان زیر ۳۵ سال در کلاس‌های فیفا کورس حاضر شدم و تست‌ها را با موفقیت پاس کردم. »
وی درباره شرایط آمادگی‌اش خاطرنشان کرد: «در تست‌های کشوری عقب عقب می‌دویدم که نشان از توان بالای بدنم بود. بارها هم در بازی‌هایی که قضاوت کردم در دقیقه ۹۰ با آمادگی کامل از این سر زمین به آن سر زمین دویدم. دربی گیلان بین ملوان و سپیدرود رشت، دربی تبریز بین تراکتور و ماشین‌سازی را قضاوت کردم و بازی‌های زیادی از پرسپولیس، استقلال، سپاهان و... را قضاوت کرده‌ام و رزومه من کامل مشخص است. اولین بازی لیگ برتری من هم دربی تبریز بین تراکتور و ماشین‌سازی بود که بازیکنان بزرگی چون مسعود شجاعی، اشکان دژاگه و احسان حاج‌صفی در تراکتور بازی می‌کردند. پرسپولیس و آلومینیوم، دربی خوزستان بین فولاد خوزستان و صنعت نفت آبادان، بازی سپاهان و آلومینیوم و بازی‌های مهم لیگ برتری دیگری ر ا که گل‌گهر سیرجان، نساجی و... یک طرف آن بودند، قضاوت کردم.»
این داور لیگ برتری با توضیحات اولیه درباره شرایط و رزومه خود به اتفاقات عجیبی در فوتبال ایران اشاره کرد و افزود: «بازی هوادار و شهرداری آستارا در لیگ دسته اول، یکی از بازی‌هایی بود که من و کمک‌هایم در بدترین شرایط روحی قضاوت کردیم، چون پیش از بازی یک نفر از لابی هتل تماس گرفت و از ما خواست پایین برویم و گفت با شما صحبت دارم. چون چند بار تماس گرفت، مجبور شدم و پایین رفتم. یک نفری بود که من هم نمی‌شناختم، اما به من گفت امروز هوادار مساوی کند، در عوض ما تا حضور در لیست بین‌المللی [شما را] رصد می‌کنیم. این صحبت‌ها را با آقای ملک‌آبادی حراست داشتم که فرد بسیار محترمی است. حتی به من گفتند کمک داورانت هم فصل آینده به لیگ برتر می‌روند. حتی می‌گفتند ما با خود کمیته داوران فدراسیون فوتبال بسته‌ایم. در حالی که وقتی برای یک بازی و تیمی که شانس لیگ برتری شدن دارد داور و کمک داوری انتخاب می‌شود که در سطح لیگ برتر یا شانس لیگ برتری شدن دارد. با گذشت چند سال آنها هنوز در لیگ دسته اول هستند و الان هم گفته‌اند شرایط سنی شما به لیگ برتر نمی‌خورد. برای آن بازی به بنده هم پیشنهاد مس دادند و هم پیشنهاد پولی؛ جو بد و مسمومی بود و ناخواسته این اتفاقات روی روان شما تأثیر می‌گذارد.»
پورخلف در ادامه گفت‌وگوی خود با تابناک با اشاره به حذف شدن آهسته آهسته خود از لیست داوران لیگ برتری یادآور شد: «دو سال پیش یک بخشنامه‌ای آمد که بعد از آن من با آقای افشاریان تماس گرفتم که چرا به من بازی ابلاغ نمی‌کنید؟ یک بازی داور چهارم نیمه نهایی جام حذفی بین استقلال و نساجی بودم و یک بازی هم اگر اشتباه نکنم بازی آلومینیوم اراک و مس رفسنجان ابلاغیه داور چهارم گرفتم. بازی شمس‌آذر قزوین و ون‌پارس اصفهان به عنوان داور بودم. وقتی به آنها می‌گفتم چرا به من قضاوتی ابلاغ نمی‌شود، یک نفر از کمیته داوران با من تماس گرفت. من این موارد را به آقای ملک‌آباد و آقای نبی که نایب رئیس فدراسیون فوتبال است، گفتم و اعتراض کردم. گفتم که به من ظلم نکنید. آن نفری که از کمیته داوران با من تماس گرفت، روی واتس‌آپ تماس گرفته بود و گفتند که بازی صنعت نفت آبادان و استقلال خوزستان را برو به نفع نفت آبادان در بیاور.»
این داور لیگ برتری در پاسخ به این پرسش خبرنگار تابناک که آیا این توصیه به صراحت اعلام شد، گفت: «بله، تماس گرفتند و گفتند این بازی را در بیاورید. شما با دوست ما آقای [نام یک داور دیگر را اعلام می‌کند] تماس بگیرید که او را هم حذف کردند. برای بازی چادرملوی اردکان و نفت و گاز گچساران این داستان صدق می‌کند و بپرسید که یک نفر تماس گرفته، چه چیزی گفته و بعدش چه اتفاقی برای او افتاده است. به من گفتند هر اتفاقی در آن بازی رقم بخورد، نگران نباش و ما دو سه هفته بعد به شما قضاوت ابلاغ می‌کنیم. این اتفاق رخ نداد، اما سال بعد قانونی ابلاغ کردند هر داوری که در آن فصل دو بازی سوت نزده باشد و تست‌های بدنی را پشت سر نگذارد، باید به لیگ دسته اول برود. من خیلی رفتم با کمیته داوران و دوستان دیگری صحبت کردم و خواهش کردم که توجهی نشد.»
وی افزود: «وقتی شما به درستی کار کردید و بدون هیچ حمایتی فقط با علم داوری و کمک خدا به جایی می‌رسید، یک دفعه خط می‌خورید با چه انگیزه‌ای می‌توانید برای تست‌های آمادگی جسمانی برای رده‌های پایین‌تر قضاوت کنید؟ آن هم رده‌هایی که بارها و بارها در آن قضاوت کردم و می‌گویند شما در تست قبول نشدید، اما با چه روحیه و انگیزه‌ای؟ من سرمایه این کشور بودم و جوان ایرانی هستم و اگر من جوان که از یک روستا در خرمشهر بالا آمدم، اگر الگوی روستایی‌های دیگر باشم یک دفعه من را پژمرده کنی، چه انگیزه‌ای برای بقیه می‌ماند؟ وقتی من بعد از ۱۷ سال قضاوت به لیگ برتر رسیدم و ۵ سال هم در لیگ برتر بودم، خودت به من ابلاغ داوری ندادی، چرا باید حذف شوم؟ آن هم یک دفعه قانونی را وضع می‌کنی که از قبل هم ابلاغ نشده باشد. برای هر قانونی حداقل باید یک سال زمان بدهید. گناه من نبوده که قضاوت نکردم، در حالی که هم در لیگ یک قضاوت خوب داشتم و هم ابلاغ داور چهارمی گرفتم، اما خودتان به من ابلاغ داوری ندادید و حذفم کردید.»
پورخلف در پاسخ به این پرسش که آیا چون زیر بار نرفتید بازی استقلال و صنعت نفت را به سود تیم خاصی در بیاورید حذف شدید و آیا بازی دیگری بوده که چنین اتفاقی رقم بخورد، گفت: «بله؛ یک مورد را هم گفتم که با یکی از همکاران تماس گرفتند که بازی چادرملو و نفت و گاز گچساران را در بیاورد. من داوری بودم که با آمادگی بالا، می‌توانستم بالای ۱۰۰ دقیقه با انرژی بالا قضاوت کنم. من که جایی نمی‌روم، اما ببینید با داوری چه کردند. آقای سامان سلطانی رفت و حتی آقای علیرضا فغانی هم رفت. یک خاطره هم بگویم که یک روز در کلاس داوری بودم و در حال عکس گرفتم بودیم که کسی توجه نداشت، اما آقای فغانی گفت در عکس پرچم را هم بیاورید. ما همه عرق به وطن داریم. ما را طرد نکنید، ما را گوشه‌گیر نکنید و ما را به فکر خودکشی نیاندازید.»
وی ادامه داد: «من بچه روستایی در خرمشهر شاید انسان شجاعی باشم؛ الان هم در منطقه‌ای زندگی می‌کنم که آب شرب ما از ۹ صبح تا ۸ شب قطع می‌شود و هنوز آثار جنگ در محله‌های ما پیداست. من خواهشم این است که من را به لیگ برتر برگردانید. من خوب بودنم را در حرف نمی‌زنم، بلکه در رزومه من است. تنها دربی تهران بین استقلال و پرسپولیس را قضاوت نکردم، دربی گیلان، دربی تبریز، دربی خوزستان و خیلی بازی‌های دیگر را قضاوت کرده‌ام. چرا با من این کارها را می‌کنند؟ مگر یک انسان چقدر می‌تواند تحمل داشته باشد؟ ناحق بگویید و ما ساکت شویم. همه چیز بدنی نیست که در تست موفق نشد، شما ببینید در این دو سال به لحاظ روحی چه کردید با من؟»
این داور لیگ برتری گفت: «همین چند روز پیش در تست‌ها من و آقای شاهوردی در یک گروه بودیم که دوستی نزدیک ما آمد و گفت روی شما زوم هستند، حواس‌تان را جمع کنید. اینها یعنی چی؟ می‌دانید چه فشار روانی روی شما ایجاد می‌کنند؟ وقتی من ۵-۶ ماه مداوم در تمرین پرفشار وزنه و پیست باشم، اما در تست بایستی و نتوانی ادامه بدهی، مشکل بدنی نیست و روحی و روانی است. ببینید الان وضعیت داوری چطور است. با رفتن خیلی‌ها از جمله من، وضعیت داوری خیلی خوب شده است؟ خیلی از داورانی که الان در لیگ برتر هستند، به خاطر سابقه‌ای که دارم، به من استاد می‌گفتند، اما ببینید با من چه کردند. هر جایی که لازم باشد، صحبت می‌کنم. از طرفی می‌گویند شما داور فعال هستید و حق مصاحبه کردن نداری، اما وقتی این اتفاق می‌افتد، چاره چیست؟ من در تست موفق نشدم، اما نه به خاطر شرایط بدنی چون بدن دستورش را از مغز می‌گیرد. روحی و روانی با من چه کردند؟»
پورخلف در ادامه صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: «یک بار گفتند چون شما در پیش فصل قضاوت نکردید، باید تا نیم فصل صبر کنید. بعد از داوران لیگ برتر، داوران فوتسال و چند داور زن هم تست گرفتند که به خاطر یک سری نفرات خاص بود که اسم نمی‌برم. من همکاران داور و همکاران خانم را محترم می‌شمارم. اما وقتی ما مرتب تماس گرفتیم و گفتیم از این داوران تست گرفتید، از ما هم تست بگیرید، گفتند اینها تعدادشان کم بود. ما گفتیم ما حاضریم خودمان شرایط را فراهم کنیم که اینجا در استان از ما تست بگیرید. وقتی از داوران لیگ برتر، فوتسال و زنان تست می‌گیرید و از داوران لیگ دسته اول تست نمی‌گیرید، یعنی چه؟»
این داور فوتبال در پایان صحبت‌هایش گفت: «وقتی روابط جای ضوابط را بگیرد، می‌شود فساد و نابودی یک قشر ورزشی. نباید با این ورزشکار این کار را کنید و او باید الگو باشد، به خصوص در شهرهای کوچک. آقای تاج و آقای دنیامالی و از نمایندگان شهرمان خواهش می‌کنم ورود کنید. من دو سه بار آمدم تهران که آقای تاج را ببینم، اما من را راه نداده‌اند یا او نبوده. با مسئول دفترشان که محترمانه هم برخورد کردند، دیدار داشتم. من را پیش آقای ممبینی نفرستید؛ متأسفانه با اینکه خودش خوزستانی است و خیلی چیزها را لمس کرده، اما کمک نمی‌کند. ما کمک خاصی هم نمی‌خواهیم و فقط فرایند قانونی رعایت شود و حق‌مان را بدهند.»
این صحبت‌های قابل تأمل در حالی مطرح شد که خبرنگار تابناک برای صحت و سقم ماجرا با اسماعیل صفیری رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال هم تماس برقرار کرد. هرچند صحبت‌های پورخلف مربوط به دوره‌ای بوده که ریاست این کمیته را خداداد افشاریان برعهده داشته، با این حال از صفیری این سؤال مطرح شد که آیا با چنین مواردی که از کمیته داوران با داور فعال تماس گرفته شود و بخواهند بازی را در بیاورد، گفت: «من روحم از این صحبت‌ها خبر ندارد. از زمانی که من مسئول بودم اگر کسی هست که بگوید من با داوری تماس گرفتم و حتی گفته‌ام حواست باشد، بیاید بگوید. هر کسی مسئول اعمال خودش است. انسان با یک وجدانی زندگی می‌کند که نمی‌تواند وجدانش را زیر پا بگذارد و کسی را قضاوت کند.»
وی در ادامه گفت: «اصلاً با چنین مسائلی مواجه نشدم. خط قرمزم این مسائل است. اصلاً به گوشم هم نخورده و تا به حال هیچ داوری هم به من نگفته که چنین چیزی به او گفته باشند. هر کسی مسئولی بوده باید پاسخگو باشد و اگر داوری هم چنین تماسی داشته، باید به موقع خبر می‌داده تا نهادهای ناظر پیگیری کنند. من چنین مسائلی را نه تأیید می‌کنم و نه تکذیب.»
سرپرست کمیته داوران همچنین درباره حذف داوران در صورتی که دو بازی در طول یک فصل قضاوت نکنند به لیگ پایین‌تر می‌روند، اظهار داشت: «سوت نزدن در دو بازی منجر به حذف داور نمی‌شود، اگر داوری در طول یک فصل دو بار در تست آمادگی جسمانی مردود شود و یک سال فعالیت نداشته باشد، با شرایط سنی در تمامی لیگ‌ها به یک لیگ پایین‌تر می‌رود.»
نظر شما