التهاب و نااطمینانی در فضای اقتصادی هنوز مشهود است، خاصه بعد از بازگشت تحریم های شورای امنیت ابهامات و نااطمینانی در فضای سیاسی باردیگر پررنگ شده است. در چنین فضایی کدام بازارها برای سرمایه گذاری خصوصا سرمایه گذاری خُرد مناسب هستند؟
سجاد مرادی کارشناس بازار سرمایه به این سوال ها پاسخ می دهد و می گوید: «ترکیبی از صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های طلا و سهامی، گزینه خوبی برای سرمایه گذاری است. »
اقتصادنیوز: آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه تهران با اشاره به تبعات تحریم‌ها و تأثیر آن بر اقتصاد ایران می‌گوید: در حالی که ثروتمندان و صاحبان دارایی در برابر شوک‌های تورمی مقاومت می‌کنند، کارمندان و حقوق‌بگیران بیشترین آسیب را می‌بینند. فقدان برنامه مشخص برای کنترل قیمت‌ها و کاهش هزینه‌ها، در کنار تداوم تحریم‌ها، می‌تواند به بحران‌های اجتماعی و افزایش ناهنجاری‌های اقتصادی منجر شود.
مرادی بازار رمز ارزها را بازاری جذاب می داند و تاکید دارد؛«اگر ما نتوانیم پارامترهای بازار سرمایه را درست کنیم، احتمالاً در بلندمدت پول از سمت بورس به سمت رمزارزها سوئیچ کند، چون شما می‌توانید بازده دلاری کسب کنید.»
گفتگوی اقتصادنیوز را با سجاد مرادی تحلیلگر اقتصادی درباره دیگر بازارها را بخوانید:
*****
*آقای مرادی! در نیمه دوم سال و با توجه به اینکه از جنگ فاصله گرفتیم و البته شاهد بازگشت تحریم های شورای امنیت هستیم، بهترین بازار برای سرمایه چیست؟ آیا هنوز فضای نااطمینانی و نگرانی در اقتصاد از طرف سرمایه‌گذاران مشاهده می‌شود یا به اطمینان و اعتماد رسیده‌اند که سرمایه‌گذاری کنند؟
همچنان ابهامات و نااطمینانی در فضای اقتصادی و سیاسی کشور ما بسیار بسیار مشهود است و اصلاً نمی‌شود از آن چشم‌پوشی کرد. تنها دلیلی که در این مدت یعنی بعد از جنگ، جریان پول به سمت شرکت‌های تولیدی یا به‌طور مشخص بازار سرمایه آمده این است که در روند نزولی بسیار شدیدی قرار گرفته بود و خیلی اصلاح کرده بود.
حقیقتاً بخشی از این اصلاح، ناشی از ترس مجدد از جنگ بود. برخی فکر می‌کردند دوباره جنگ می‌شود، پس بفروشیم و خارج شویم، نه اینکه دارایی‌ها بی‌ارزش باشد. اما وقتی فضا از جنگ فاصله گرفت، مجدداً پول به سمت بازار سرمایه چرخید.
گزارش‌های شش‌ماهه در گروه‌های دارویی، پالایشی، غذایی، زراعت و چندین گروه دیگر هم آمد که به‌طور کلی گزارش‌های قابل‌قبولی بود؛ حتی در گروه خودرو پس از مدت‌ها سود ناخالصی هم شناسایی شد که البته با توجه به هزینه‌های مالی و دیگر هزینه‌هایش، این سود هم بلعیده شد، اما خودش یک چشم‌انداز خوب است.
درصدی از پول را طلا بخرید
با این حال نمی‌شود تحریم‌ها و دیگر موارد را نادیده گرفت. به نظر من، همچنان کسی که بخواهد در بازار ایران سرمایه‌گذاری کند باید درصدی از پول خود را به‌صورت فیکس در طلا داشته باشد چون درست است به واسطه صلح چین و آمریکا و قراردادی که در ۹۰ روز آینده دارند که تعرفه ها را همچنان صفر نگه دارند و همین امر باعث ریزشی بودن طلا شد، اما نرخ دلار به واسطه شرایط اقتصادی کشور ما می‌تواند تا محدوده‌های ۱۳۰ هزار صعودی باشد و اگر خدای نکرده اتفاقی بیفتد، جو روانی هم آن را همراهی کند، احتمالاً تا ۱۵۰ هزار تومان هم بالا برود.
ترکیب صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های طلا و سهامی برای سرمایه گذاری
به همین دلیل همچنان صندوق‌های طلا یا طلای فیزیکی گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند. از طرف دیگر، همچنان دولت را داریم که کسری بودجه ۸۰۰ همتی دارد و تا الان ۴۰۰ همت را تأمین مالی کرده و اگر مجبور شود مابقی را تأمین کند، احتمالاً نرخ بهره را بالاتر ببرد تا برای بازار و صندوق‌های درآمد ثابت جذاب باشد و سرمایه را به سمت خود بیاورد.
به‌نظر من، ترکیبی از صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های طلا و سهامی، گزینه خوبی برای سرمایه گذاری است. به واسطه اینکه هر ماه که جلوتر می‌رویم باید ریسک‌ها را بررسی کنیم؛ اگر ریسک‌ها افزایشی بود به سمت طلا و صندوق‌های درآمد ثابت برویم و اگر کاهشی بود، به سمت سهام سوئیچ کنیم.
* از دیدگاه شما نوسان در بازارهای مالی چه سیگنالی به سرمایه‌گذاران خرد می‌دهد؟
دلار الان نوسان خیلی زیادی ندارد و تقریباً به قیمت دلار ۱۰۶ هزار تومان واکنش نشان می‌دهد و این سیگنال را به سرمایه‌گذاران یا کسانی که می‌خواهند ریسک خود را پوشش دهند می‌دهد که دلار پایین‌تر از ۱۰۶ هزار تومان نخواهد آمد. چون هر موقع به این محدوده می‌رسد با تقاضای زیادی مواجه می‌شود و قیمت را به محدوده ۱۰۸ تا ۱۰۹ هزار تومان برمی‌گرداند.
سرمایه گذاری بلندمدت در بازار مسکن بله اما...
* بنا به روایت برخی تحلیلگران بخشی از سرمایه‌ها مجدد در حال ورود به بازار ملک هستند. بازار مسکن می‌تواند مناسب برای سرمایه‌گذاری باشد یا خیر؟
بازار مسکن به این دلیل متفاوت است که باید موضوعاتی مثل فرونشست زمین، مسئله آب و وضعیت ساخت‌وساز را در نظر گرفت. اینکه آیا مجوز ساخت داده می‌شود یا نه؛ همه این‌ها می‌تواند پارامترهای مؤثر در حوزه مسکن و در شهرهای مختلف باشد. فکر نمی‌کنم الان خود مسکن گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری باشد، هرچند به‌صورت بلندمدت بله. چرا که تا زمانی که بهره حقیقی منفی است، نمی‌توانیم انتظار رونق جدی در بازار مسکن داشته باشیم.
شرط ورود پول های سرگردان به بورس
*وضعیت بورس طی هفته های اخیر در مسیر امیدوارکننده ای بوده است. این بازار در حال حاضر چقدر ظرفیت سرمایه گذاری دارد؟
الان شاخصی داریم که از ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد عبور کرده اما حتی نمادهای بزرگ بازار هم به قیمت‌های روزهای اوج بازار سهام نرسیده‌اند. با این حال در گروه‌های مختلف واقعاً پتانسیل‌های زیادی وجود دارد. در صورتی که وزیر اقتصاد، وزیر صمت یا حتی رئیس‌جمهور کمک کنند، این ظرفیت‌ها می‌تواند مجدداً فعال شود.
یکی از موضوعات مهم، نرخ نیمایی است که همچنان دلار ۷۰ هزار تومانی را چسبیده و در حالی که هفت ماه از سال گذشته، تکان نخورده است. از طرفی شرکت‌هایی مثل فولادی، معدنی، پالایشی و پتروشیمی باید تأمین مالی گران با نرخ دلار آزاد انجام دهند و بعد، فروش را عملیاتی کنند که حدود ۳۰ درصد پایین‌تر از هزینه تأمین مالی شان است. این موضوع به‌خودی‌خود جذابیت چندانی برای شرکت‌ها ندارد مگر اینکه این مسائل رفع شود.
آن وقت می‌توان انتظار داشت پول سرگردان به جای طلا و بازارهای دیگر که می تواند نوسان ایجاد کند به سمت بورس بیاید. الان هم ارزش معاملات بد نیست و نسبت به ماه‌های گذشته که چک می‌کنیم، بالای ۱۰ همت و امیدوارکننده است.
در بلند مدت سرمایه از بورس به سمت رمزارزها سوئیچ می کند اگر ...
* بازارهای دیگر مثل رمزارزها چطور؟ چقدر می‌توان روی آنها برای سرمایه‌گذاری حساب کرد؟
رمزارزها بازار بسیار جذابی هستند. کسی که شناخت ندارد از نظر من بهتر است بدون مشاوره وارد نشود. هنوز هم همین شرایط وجود دارد. به نظر من بازار رمزارها به خصوص بیت‌کوین می‌تواند اصلاحی داشته باشد. اما در بلندمدت بسیار جذاب خواهد بود و اگر ما نتوانیم پارامترهای بازار سرمایه را درست کنیم، احتمالاً در بلندمدت پول از سمت بورس به سمت رمزارزها سوئیچ کند، چون شما می‌توانید بازده دلاری کسب کنید.
سرمایه گذار به دنبال اطمینان از فضای اقتصادی است
*اگر فضای اقتصادی در شرایط فعلی باقی بماند یا ملتهب‌تر شود، امکان دارد خروج سرمایه‌ها از کشور پیش‌بینی می‌شود؟
در صورتی که نرخ دلار در همین محدوده بماند و اتفاقات آینده به نفع اقتصاد ما نباشد، حتماً این اتفاق خواهد افتاد. البته در صورتی که این دو همزمان با هم رخ دهد، نه اینکه فقط نرخ دلار پایین بیاید. چون حتی الان هم که نرخ دلار پایین می‌آید ما همچنان چشم‌انداز روشنی نداریم؛ واقعاً نمی‌دانیم سال بعد اقتصادمان در چه شرایطی خواهد بود.
پارامترهای بلندمدت از طرف حاکمیت تضمین نشده و مشخص نیست. این مسئله سرمایه‌گذار را ناراحت و نگران می‌کند. سرمایه‌گذار همیشه دنبال اطمینان و آسودگی خاطر است و می‌خواهد پولش را جایی ببرد که بتواند برای آن برنامه‌ریزی کند. اگر هر کدام از این پارامترها مبهم باشد، قطعاً سرمایه‌گذار به این سمت نمی‌آید.
ما موضوعاتی مثل نرخ بهره و چشم‌انداز داریم که می‌گوید روندش به بالاست و یکی از بزرگ‌ترین ریسک‌های بازار محسوب می‌شود. یا مثلاً نرخ دلار که چندنرخی است، یا تصمیماتی که در گروه‌های مختلف خودرویی، فولادی یا پتروشیمی به‌صورت سلیقه‌ای گرفته می‌شود. همه این‌ها موجب می‌شود سرمایه از داخل به بیرون کوچ کند.