کاخ سفید امروز (سه‌شنبه ۱۸ نوامبر) صحنه یکی از پرتشریفات‌ترین دیدارهای دیپلماتیک سال خواهد بود؛ جایی که دونالد ترامپ قصد دارد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی را با تمام مناسک یک سفر رسمی دولتی البته فارغ از اینکه از منظر فنی چنین عنوانی نداشته باشد؛ مورد استقبال قرار دهد!
به گزارش اعتماد، بنابر گزارشاتی همچنین قرار است مراسم رسمی صبحگاهی، دیدار دوجانبه در دفتر بیضی و ضیافت شام با لباس رسمی، چهره جدیدی از نزدیکی واشنگتن و ریاض را به نمایش بگذارد؛ نزدیکی‌ای که پس از سال‌ها تنش ناشی از پرونده قتل جمال خاشقچی و اختلافات حقوق بشری، اکنون به اوج رسیده است. در حالی که آخرین سفر بن‌سلمان به کاخ سفید به سال ۲۰۱۸ بازمی‌گردد، ترامپ این‌بار تلاش دارد این حضور را در چارچوبی فراتر از یک دیدار تشریفاتی نشان دهد؛ از این رو ناظران مدعی‌اند احتمالا مساله عادی‌سازی روابط عربستان و اسراییل محور اصلی گفت‌وگوها خواهد بود. در همین راستا، ترامپ که آتش‌بس اخیر اسراییل و حماس را مقدمه‌ای برای ازسرگیری روند ادغام منطقه‌ای می‌داند، امیدوار است این دیدار راه را برای پیوستن ریاض به توافقات ابراهیم هموار کند. در عین حال اما به ادعای برخی تحلیلگران مذاکرات دوطرف بر سر همکاری‌های دفاعی و امنیتی نیز در حال نهایی شدن است؛ گفت‌وگوهایی که به‌گفته مقامات امریکایی احتمالا به یک توافق دفاعی مهم، هرچند نه در حد پیمان رسمی موردنظر عربستان، منجر خواهد شد.
از سوی دیگر، حضور خالد بن‌سلمان و سفر اخیر «جرد کوشنر» به ریاض، نشان می‌دهد دو پایتخت در تلاشند پیش از دیدار سه‌شنبه، زمینه یک توافق بزرگ را آماده کنند. از طرفی و به ادعای نشریات غربی همزمان، سعودی‌ها اجلاس سرمایه‌گذاری در مرکز «کندی» را برای جذب شرکت‌های بزرگ امریکایی سازمان‌دهی کرده‌اند؛ اقدامی که با توجه به منافع اقتصادی خاندان ترامپ در پروژه‌های املاک عربستان، توجهات زیادی را برانگیخته است. از این رو، سفر سه‌شنبه صرفا یک نمایش تشریفاتی نیست؛ بلکه تلاشی هماهنگ برای تثبیت محور سیاسی– اقتصادی جدیدی است که ممکن است معادلات خاورمیانه و سیاست داخلی امریکا را به‌طور همزمان تحت تأثیر قرار دهد. در همین راستا و با هدف ارزیابی محورهای مهم این سفر تاریخی روزنامه «اعتماد» با نادر انتصار استاد برجسته و بازنشسته دانشگاه آلابامای جنوبی و مقیم این ایالت گفت‌وگو کرده است. انتصار در گفت‌وگوی اختصاصی‌اش با «اعتماد» ضمن تاکید بر اینکه سفر ولیعهد سعودی به واشنگتن ابعاد مهم و متعددی دارد همزمان تاکید دارد این ملاقات مهم در مقطع کنونی تلاشی حساب‌شده از سوی ریاض برای تثبیت موقعیت عربستان به عنوان قدرت برتر خاورمیانه است؛ سفری که از بحران غزه تا برنامه هسته‌ای و درخواست اف-۳۵ را در بر می‌گیرد و هدف نهایی‌اش گرفتن امتیازات راهبردی از ترامپ پیش از هرگونه تحول در معماری امنیتی منطقه است. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
نادر انتصار استاد برجسته دانشگاه آلابامای جنوبی در پاسخ به پرسش ابتدایی «اعتماد» در رابطه با ارزیابی مهم‌ترین محورهای ملاقات بن‌سلمان و ترامپ در کاخ سفید گفت: واقعیت این است که تنش‌های پیشین میان امریکا و عربستان در مقطع کنونی برگرفته از تمامی مسائل مربوط به گذشته از جمله قتل جمال خاشقجی دیگر به تاریخ پیوست و عملا پایان یافت. به باور من چهار محور اصلی در سفر ولیعهد سعودی به واشنگتن قابل توجه است؛ نخست اینکه بن‌سلمان قصد دارد به ترامپ بگوید وضعیت غزه نمی‌تواند به همین شکل ادامه پیدا کند.به بیانی دیگر بدون حداقل توافق یا صلح نسبی، ادامه این وضعیت مشکل‌ساز خواهد بود؛ به‌ویژه زمانی که اسراییل به‌صورت مستمر عملیات نظامی در این‌باریکه انجام می‌دهد و هیچ چارچوب باثباتی برقرار نیست. به گفته انتصار محور دوم اما، مسائل دفاعی است. چرا که عربستان مدت‌هاست تلاش می‌کند خود را تحت یک ساختار دفاعی مشخص و قابل اتکا در ارتباط با امریکا قرار دهد. ریاض به‌دنبال خرید تجهیزات بسیار پیشرفته‌تر از جمله هواپیماهای مدرن امریکایی است. یکی از اهداف مشخص عربستان به نظر می‌رسد متقاعد کردن امریکا برای فروش جنگنده‌های اف-۳۵ است. البته که مخالفت‌های زیادی در کنگره وجود دارد، اما اگر بن‌سلمان و ترامپ بتوانند به نحوی به یک تفاهم ضمنی برسند، احتمالا ترامپ قادر خواهد بود بر دست‌کم جمهوری‌خواهان در کنگره اثر بگذارد و مسیر این توافق را هموار کند؛ موضوعی که برای ریاض اهمیت زیادی دارد. این استاد دانشگاه در ادامه به «اعتماد» گفت: مساله سوم برنامه هسته‌ای عربستان است؛ ریاض می‌خواهد به نوعی یک سیستم هسته‌ای بومی برای کشورش ایجاد کند.
هرچند نگرانی اصلی واشنگتن این است که این مسیر در آینده به امکان ساخت سلاح هسته‌ای در این کشور منجر شود. به همین دلیل، یکی از بحث‌های حساس میان دو طرف این خواهد بود که چگونه این همکاری به‌گونه‌ای طراحی شود که عربستان زیر یک چارچوب مشخص یا اگر امکان‌پذیر باشد، زیر «چتر هسته‌ای» امریکا قرار گیرد؛ مشابه آنچه برای کشورهای عضو ناتو در ارتباطشان با ایالات متحده وجود دارد. انتصار اما محور چهارم مورد رایزنی این سفر را ایران می‌داند و در این رابطه می‌گوید: قطعا مساله ایران میان رهبران امریکا و عربستان به بحث گذاشته خواهد شد. هرچند هنوز مشخص نیست تا چه حد و در چه سطحی درباره آن بحث خواهد شد، اما معمولا زمانی که ترامپ با هم‌پیمانان سطح بالای خود در منطقه دیدار می‌کند این موضوع مورد رایزنی قرار می‌گیرد. به‌طور کلی، بحث درباره ایران بعید نیست و حتی احتمال آن زیاد است که در این میان، گفت‌وگوهای کوتاه یا سطحی در مورد ایران انجام شود؛ شاید هم صرفاً نکاتی مطرح شود و بعد به موضوعات دیگر میان خود بازگردند.