افزایش حقوق بازنشستگان؛ کم یا کافی؟

به گزارش تازه‌نیوز و به نقل از آفتاب یزد، اوضاع اقتصادی و تورمی که در یکی دو سال اخیر شاهد آن بودیم، بر زندگی بسیاری از مردم ایران اثر گذاشته است. با وجودی که درآمدها در این سال‌ها افزایش بیشتری داشته است، اما همچنان درآمد‌ها از تورم عقب مانده‌اند. قیمت کالاها به قدری بالا رفته که به هیچ وجه نمی‌توان با این درآمد‌های پایه‌ای که در حال حاضر در نظر گرفته شده است، یک زندگی معمولی را گذراند. این شرایط به همراه سختی‌های دوران کرونا زندگی را برای بسیاری از مردم ما با دشواری رو به رو کرده است. در این میان بعضی از اقشار در نسبت با دیگر اقشار با سختی‌های بیشتری مواجه شدند.

کار ارزشمند!

افزایش درآمدها در نسبت با رشد تورم، نتوانسته دردی را از زندگی مردم دوا کند. در این میان بعضی از گروه‌های جمعیتی هستند که در نسبت با بقیه درآمد و کمتری دریافت می‌کنند و به تبع این افزایش درآمدهای اخیر، در زندگی آن‌ها کم‌اثرتر بوده است. بازنشسته‌ها یکی از این گروه‌ها هستند که معمولا نیاز آن‌ها به درآمد مورد توجه جدی قرار نمی‌‌گیرد. به گزارش ایرنا، مصطفی سالاری مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی گفت: «مجموع دریافتی بازنشستگان حداقل بگیر در ۱۳ ماه بیش از ۲ و نیم برابر شده و سایر سطوح نیز افزایش بیش از ۲ برابری داشته‌اند و با هر معیار و هر مرجعی که حساب کنید در این مدت نرخ تورم به این اندازه نبوده و کار بسیار ارزشمندی انجام شده است.»در حالی سخن از عدم تناسب نرخ تورم و افزایش حقوق بازنشستگان می‌شود که بسیاری از بانشستگان از سختی‌های معیشتشان نالانند. اکرم یکی از این افراد است. او حدود ۷۰ سال دارد و یک زن متاهل با چند بچه و نوه است. اکرم که بازنشسته‌ی یکی از شغل‌های بیمارستانی است درباره‌ی این که آیا درآمد بازنشستگی برای زندگی او و همسرش کافی است یا نه می‌گوید: «به هیچ وجه. شاید اگر خانه داشتیم راحت‌تر بود. همسر من شغل آزاد داشته و حقوق بازنشستگی ندارد و در حال حاضر با توجه به شرایط جسمی‌اش نمی‌تواند زیاد کار کند. در واقع زندگی ما تقریبا با حقوق بازنشستگی من می‌گذرد. البته از بس سخت می‌گذشت، مجبورم گاهی کارهای خیاطی قبول کنم. در جوانی خیاطی می‌کردم. الآن هر گاه که خیلی به پول نیاز داشته باشیم چند تا سفارش می‌گیرم. به خاطر این که هیچ وقت درآمد خوبی نداشتیم برای ازدواج و جهیزیه‌ی بچه‌ها مجبور شدیم خانه‌مان را بفروشیم. الآن هم با این کرایه خانه‌ها زندگی سخت شده است. این حقوق بازنشستگی هم به هیچ جا نمی‌رسد. نه فقط من، آدم‌های زیادی را می‌شناسم که با این حقوق مشکل دارند. بالاخره ما یک زمانی برای این کشور کار کردیم خدمت کردیم. اگر توان داشتیم باز هم خدمت می‌کردیم ولی پیری شتری است که در خانه‌ی هر کسی می‌خوابد. اما حالا به خاطر بیست سی سال کار، انتظار داریم وضع زندگی‌مان این نباشد. بعد از این سن با سه چهار تا بچه و نوه، دغدغه‌ی معیشت نداشته باشیم. به نظر من در حقوق بازنشسته‌ها باید تجدید نظر شود و متناسب با وضعیت اقتصادی جامعه، افزایش پیدا کند. الآن دیگر هیچ چیز مثل قبل نیست. یکی دو کیلو میوه و سبزی بالای بیست سی هزار تومان می‌شود.»

شکل‌گیری افزایش توقعات و مطالبات!

البته سالاری در ادامه‌ی سخنانش به تلاش‌هایی که برای افزایش حقوق بازنشستگان انجام شده است، گفت: «دو مرحله متناسب‌سازی و افزایش سنواتی حقوق بازنشستگان موجب بهبود قابل توجه معیشت بازنشستگان شده است و البته ما تمایل داشتیم که افزایش بیش از این انجام دهیم و اگر منابعی باشد هیچ تردید و مضایقه‌ای نداریم و از حداکثر ظرفیت برای بهبود خدمت‌رسانی به بازنشستگان و کارگران استفاده می‌شود. از ابتدا به دنبال برآورده کردن مطالبات برحق جامعه بوده‌ایم و می‌دانستیم شروع این کار باعث شکل‌گیری و افزایش توقعات و مطالبات می‌شود اما برای ما بسیار مهم است که برای این جمعیت بزرگ که معیشت آنان وابسته به تامین اجتماعی است بتوانیم گام موثری برداریم.»

به کار جدید فکر می‌کنم

البته که این اقدامات بسیار موثر است و تسهیل‌گر زندگی بازنشستگان خواهد بود. اما چه بهتر که بدون نگرانی از افزایش توقعات و مطالبات به وضعیت حقوق بازنشستگان رسیدگی شود. مصطفی ۶۵ ساله است. او که از نخستین سال‌های جوانی کار کرده، حالا چند سالی است که بازنشسته شده و بیشتر روزهای خود را در خانه می‌گذراند. مصطفی درباره‌ی وضعیت معیشتش به آفتاب یزد می‌گوید: «اگر بخواهم صادقانه حرف بزنم، حقوق بازنشستگی واقعا ناچیز است. در حالی که ما تقریبا همان خرج و هزینه‌ی پیشین را داریم. درست است که دخترم نیز شاغل است اما قیمت کالاها بسیار افزایش یافته است. گاهی فکر می‌کنم هنوز تا هفتاد، هفتاد و پنج سالگی زمان زیادی باقی مانده و بهتر است به کار جدیدی مشغول شوم. همسرم خانه‌دار است و تنها کسی که حقوق بازنشستگی دارد، من هستم. فکر می‌کنم حقوق بازنشستگان هم باید مانند حقوق کارمندان متناسب با رشد تورم تغییر کند. خیلی از دوستان من که بازنشسته شده‌اند در حال حاضر در بخش دیگری مشغول به کار هستند. راننده‌ی تاکسی‌های اینترنتی شدن یکی از اولین انتخاب‌های بازنشستگان است.»

رشد تورم دو برابر رشد دستمزدها

وحید شقاقی شهری کارشناس اقتصادی در این باره می‌گوید: «اقتصاد ایران در دهه‌ی ۹۰، دو بار تحریم شد و چالش‌های اقتصادی برای کشور پیش آمد. در ده سال دهه ۹۰، ۶ سال با تورم بالا رو به رو بودیم. این باعث شد تا قدرت خرید مردم کاهش یابد. در سال‌های دهه‌ی ۹۰ میانگین افزایش حقوق و دستمزد برای کارگران ۲۰ درصد و کارمندان ۱۵ درصد بود. ولی تقریبا در آن ۶ سالی که تورم بالا داشتیم، رشد تورم دو برابر رشد دستمزدها بوده است. تورم‌ها اکثرا بالای ۳۰ درصد بوده است. این باعث شد که فاصله و شکافی بین رشد حقوق و تورم بیفتد و قدرت خرید توده‌ی مردم از جمله بازنشستگان کاهش یابد. این سبد مصرفی در بعضی بخش‌ها از جمله بخش مسکن حتی بیش از میانگین افزایش یافته است.»

هزینه‌های درمانی و مصرفی بازنشستگی

این کارشناس اقتصادی در ادامه می‌افزاید: «در کشور ما سیاست‌های بازتوزیع کشور و سیاست‌های یارانه‌ای که بهتر است به آن یارانه‌ی پنهان بگوییم، به نفع ثروتمندان تمام شده است. اتفاقا در شرایط تورمی ثروتمندان بیشترین لذت را می‌برند. این وضعیت عموم خانواده‌ها را با سختی مواجه کرده‌ و فشار زیادی بر کارگردان، کارمندان و بازنشستگان وارد کرده است. در این جا باید توجه ویژه‌ای به بازنشستگان داشته باشیم. این افراد در سن پیری هستند و هزینه‌های آنان به ویژه هزینه‌های درمانی آنان افزایش یافته است. بازنشستگان از دیگر سو عروس و داماد و نوه دارند و بالتبع هزینه‌های رفت و آمد و مهمان‌داری آنان زیاد است. پس هزینه‌های مصرفی آنان زیاد می‌شود. تعداد افرادی که سر سفره‌ی آنان می‌نشینند زیاد است. فشار به زندگی بازنشستگان باعث می‌شود تا آن‌ها هزینه‌های بهداشتی و درمانی خود را به تعویق بیندازند.»

رشد حقوق بازنشستگان بیشتر از کارمندان باشد

شقاقی در ادامه اضافه می‌کند: «باید سیاست‌های حمایتی و بازتوزیع اصلاح شود و به یارانه‌های پنهان رسیدگی شود. از نظر من رشد حقوق و دستمزد باید برای بازنشستگان بیشتر از کارمندان باشد. برای مثال اگر حقوق کارگر ۲۰ درصد و حقوق کارمند ۱۵ درصد افزایش یابد، حقوق بازنشسته باید چیزی حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد افزایش یابد. چرا که کارمندان به ویژه کارمندان دولتی در بسیاری از مواقع سبد کالا و کارانه دارند و از مزایایی بهره‌مند می‌شوند. اما چنین امکاناتی برای بازنشستگان وجود نداد. در حال حاضر رشد دستمز کارمند دولت و بازنشسته یکسان است که این درست نیست. بازنشستگان هزینه‌های مصرفی و درمانی بیشتری دارند. به طور کلی باید اصلاحات کلانی در زمینه‌ی سیاست‌های حمایتی و یارانه‌ای به ویژه در بحث کارگران، بازنشستگان و اقشار دهک‌های پایین اعمال شود.» بازنشستگان که زمانی نیروهای کار این کشور بودند، اکنون به حمایت نیاز دارند تا پیری و بیماری جامعه را در هم نفشرد و از دیگر سو جوانان کاری امروز از فراموش‌شدگی و وانهادگی دوران بازنشستگی نترسند.