مرزبندیهای انتشار تصاویر خشن چیست؟
رضا غبیشاوی به رویداد۲۴ میگوید: در رسانه، برای انتشار محتواهای مختلف از جمله متن، عکس و ویدئو (فیلم) مرزهای متعددی وجود دارد. مهمترین مرزبندیها شامل قانون، اصول حرفهای و قانون است. دربرخی موارد میان هر دو یا هر سه همپوشانی وجود دارد. در چارچوب قانونی که باید و نبایدهای شفاف و نوشتهشدهای وجود دارد که برای نقض آنها هم مجازاتها انتشار تصاویر و فیلمها در چارچوب قانونی و حقوقی، باید و نبایدهای نوشته شده و مشخص وجود دارند که نقض آنها با مجازاتهای ملموس و شفاف روبرو میشود. توهین و افترا و تهمت از این جمله هستند. وی ادامه داد: درباره چارچوب حرفهای نیز میتوان گفت اصول و باید و نبایدهایی که میان روزنامهنگاران شناخته شده هستند و نقض آنها منجر به کاهش سطح حرفهای رسانه در میان مخاطبان و همصنفان میشود. به عنوان مثال، تیتر نقطه ندارد و املای کلمات باید صحیح نوشته شود. در صورت نقض این موارد، برخلاف موارد حقوقی، دادگاه دخالت نمیکند و رسانه و روزنامهنگاران محاکمه نمیشوند بلکه سطح آنها تنزل مییابد و اعتماد مخاطبان و افکار عمومی به آنها کاهش مییابد. در مرحله سوم با مرزبندی اخلاقی روبرو هستیم؛ به عنوان مثال چهره کودکان در موقعیتهای منفی نباید منتشر شود حتی اگر این کودک خود موافق باشد. برخلاف چارچوب نخست (حقوق و قانون)، بخش مهمی از چارچوبهای حرفهای و اخلاقی، نسبی هستند. همچنین به مانند قانون که معمولا کشور به کشور متفاوت هستند اصول اخلاقی نیز ممکن است کشور به کشور متفاوت باشند. این کارشناس رسانه میگوید: در ارتباط با اتفاقات مربوط به انتشار فیلم و عکسهای مرتبط به قتل ناموسی در اهواز باید گفت انتشار فیلم و عکسهایی از قاتل در حالی که سر بریده همسرش در دستش بود نقض قانون نبود، گرچه با برخی تفاسیر میتوان به نقض قانون هم رسید؛ در واقع به لحاظ اصول حرفهای و اخلاقی نادرست بود. انتشار تصاویر خشن که جامعه را دچار شوک میکند یا تاثیر منفی بر ذهن مخاطبان میگذارد به لحاظ اصول حرفهای و اخلاقی صحیح نیست. البته این موضوع نیز خود کشور به کشور دستخوش تغییر میشود. به عنوان مثال انتشار عکس و فیلم از صحنههای سر بریدنهای داعش یا دیگر جنایتهای خشن اعضای این گروه در رسانه نادرست است، زیرا تاثیر منفی بر روح و روان مخاطبان دارد. علاوه بر این، این نوع اطلاعرسانی میتواند به تبلیغ غیرمستقیم این فعالیتها منجر شود. غبیشاوی میگوید: در حال حاضر بالاترین سطح از رعایت این چارچوبها در رسانههای آمریکا رعایت میشود. به عنوان مثال به هنگام تیراندازی تروریستی یا حمله مسلحانه گروگانگیری در آمریکا، شما در رسانههای این کشور تصویر یا فیلمی از صحنههای خشونتآمیز، خون، اصابت گلوله به بدن افراد نمیبینید بلکه تمرکز بر حاشیههایی مثل حضور امدادگران، نیروهای پلیس و ساختمانهایی محل حادثه است. در این حوادث اکثر عکس و فیلمها نیز معمولا به صورت تصویربرداری هوایی ضبط شده است. وی ادامه داد: در این وضعیت فعلی میتوان گفت اقدام سایت رکنا در انتشار تصایری از قاتلی که سر بریده همسرش در دستش بود و در خیابانها راه میرفت به لحاظ حرفهای و اخلاقی نادرست است، زیرا به روح و روان مخاطبان، ضربه شدیدی وارد میکند. همانطور که متاسفانه قبلا صداوسیما در شبکههای تلویزیونی و برخی رسانههای اصولگرا نیز متاسفانه تصاویر خشنی از جنایتهای داعش یا جنایتهای ارتش عربستان سعودی در یمن منتشر میکردند صرفا با این هدف که احساسات مخاطبان را تحت تاثیر قرار دهند. به صراحت میتوان گفت نباید تصاویری را منتشر کرد که به روح و روان مخاطبان، ضربه وارد میکند یا تاثیر منفی جدی در ذهن مخاطب خواهد داشت یا به نوعی تبلیغ خشونت باشد. البته درباره مصادیق موارد گفته شده، کشور به کشور، تفاوت وجود دارد و نیازمند بحث و گفتگو است. این روزنامه نگار با اشاره بر اینکه اینگونه موارد نباید منتشر شوند، اما میتوان درباره آنها نوشت و بحث و گفتگو داشت و ریشهیابی کرد، یادآور شد: نکته اصلی این است منع انتشار تصویر به معنی منع گفتگو یا تهیه گزارش یا ... درباره این موضوع نیست. حتما باید درباره این موارد نوشت و جامعه را نسبت به موضوع، حساس کرد، اما راه حساسیتزایی مخاطبان، انتشار تصاویر خشن نیست.رسانه در مسیر طولانی و رویارویی با موقعیتهای مختلف حرفهای میشود
وی با تاکید براینکه توقیف رسانه به دلیل نقض یکی از موارد حقوقی، حرفهای یا اخلاقی، صحیح نیست، گفت: رسانه یک نهاد است و با بروز یک یا چند اشتباه نمیتوان حکم به اعدام آن داد بلکه حداکثر میتوان شکایت کرد و دادگاه صالح، شکایتها و اتهامات را بررسی کند و در صورت تشخیص بروز جرم یعنی نقض قانون یا در برخی موارد نقض اصول حرفهای، جریمه مالی یا مجازاتهای مشابه صادر کرد. وظیفه رسانه اطلاعرسانی است و این طبیعی است که ممکن است در مسیر اطلاعرسانی دچار اشتباه یا نقض چارچوبهای کاری شد، اما اینکه به ضرف بروز خطا، رسانه را توقیف و تعطیل کرد قطعا اشتباه تمامعیار است. رسانه حرفهای در نتیجه حرکت در مسیر طولانی و رویارویی با موقعیتهای مختلف به دست مییابد و در این مسیر بروز خطا قابل پیشبینی است. کدام رسانه حرفهای و قدیمی جهان از بروز خطا مصون بوده است؟ نمیتوان به دلیل خطای یک یا چند روزنامه نگار، همه روزنامهنگاران یک رسانه را مجازات کرد. با این نگاه و این نوع مجازات هیچ رسانه حرفهای قدیمی در جهان دوام نمییافت.
اکبر منتجبی فعال رسانهای به رویداد۲۴ میگوید: هر رسانه باید چارچوب و تعریف مشخصی برای خودش داشته باشه که تا چه اندازهای میتواند خبری که عموم مردم آن را دیده، منتشر کند. رسانه باید نظامنامه داشته باشد. اینگونه نیست که هرچیزی را منتشر کند، در خیابان روزانه اتفاقات مختلفی رخ میدهد، مگر میتوان همه آنها را منتشر کرد؟
- واکنش شاهدان عینی به قتل غزل/ مردم منطقه بعد از دیدن این صحنه دچار مشکلات روحی و روانی شدهاند
- جزئیات کامل و دردناک قتل دختر اهوازی از زبان خانواده قاتل: غزل با مرد غریبه عقد کرده بود!