آیا باید کودکان را مجبور به عذرخواهی کرد؟

به گزارش تازه‌نیوز، سوال اینجاست که وقتی کودکان در ارتباط با دیگران دچار خطایی می‌شوند آیا باید آنها را مجبور به عذرخواهی کنیم؟ واقعیت این است که آموزش آداب معاشرت یکی از وظایف مهم والدین است. اما وادار کردن کودکان به عذرخواهی روش مناسبی نیست.

وقتی کودک را وادار به عذرخواهی کردن می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟

 

شما به‌عنوان والدین باید رفتار خوب و مودبانه را به کودک خود آموزش دهید. این مسئله به آنها کمک می‌کند تا با کودکان دیگر و همچنین بزرگترها ارتباط خوبی داشته باشد. آموزش آداب معاشرت حتی باعث موفقیت بیشتر کودکان در مدرسه و همچنین رضایت شخصی آنها می‌شود.

 

معمولا زمانی که کودک در موقعیتی قرار می‌گیرد که اشتباهی می‌کند یا رفتار ناشایستی از او سر می‌زند والدین به او گوشزد می‌کنند تا برای جبران خطای خود عذرخواهی کند. اما باید بدانید که اجبار به این کار نتایج و پیامدهایی دارد.

 

عذرخواهی زورکی موثر نیست

 

حتی اگر فرزندتان را وادار کنید تا از کودکی که با او درگیر شده است عذرخواهی کند به احتمال زیاد این عذرخواهی بی‌فایده خواهد بود. نتایج پژوهش جالبی که در مجله Merrill-Palmer Quarterly به چاپ رسیده است نشان می‌دهد کودکان قادر هستند عذرخواهی صادقانه و زورکی را از هم تشخیص دهند.

 

همچنین کودکان 4 تا 9 ساله معتقدند که عذرخواهی صرفا زمانی باعث تسکین درد می‌شود که کودک خطاکار با ابتکار خود عذرخواهی کند یا اینکار را داوطلبانه و با میل خود انجام دهد. به نظر آنها عذرخواهی از روی اجبار یا ترس ارزشی ندارد.

 

علاوه‌براین زمانی که کودک به اجبار عذرخواهی می‌کند وجهه منفی بین کودکان دیگر پیدا می‌کند. در نتیجه اجبار کودک به عذرخواهی نه‌تنها تاثیرگذار نیست بلکه می‌تواند نتیجه عکس دهد.

 

هیچ آموزش مثبتی صورت نمی‌گیرد

 

به‌عنوان والدین باید از خود سوال کنید: «آیا می‌خواهم فرزندم طوطی‌وار کلمه «ببخشید» را به زبان بیاورد یا اینکه واقعا می‌خواهم «ارزش‌هایی» را به او القا کنم؟». هدف اصلی در چنین موقعیت‌هایی این نیست که عبارات مربوط به عذرخواهی بر زبان جاری شود، بلکه هدف این است که کودک متوجه شود اشتباه کرده است. سپس متوجه شود که عمل او روی فرد یا کودک دیگری تاثیر گذاشته یا او را آزرده کرده است. شما باید به‌دنبال آموزش و ارتقای حس همدلی در کودک باشید و این امر با زور و اجبار حاصل نمی‌شود.

 

اجبار کودکان به عذرخواهی: شکل گرفتن یک عادت ناسالم

 

آموزش هر مسئله‌ای در سال‌های اول زندگی کودک، شخصیت و رفتارهای آتی او را در بزرگسالی شکل می‌دهد. به این ترتیب ممکن است که عذرخواهی اجباری و به دور از حسن‌نیت تبدیل به عادت شود. سپس یک نگرش بدبینانه و خودخواهانه ایجاد می‌شود و او صرفا زمانی عذرخواهی می‌کند که از عواقبی که ممکن است متحمل شود جلوگیری کند. این مسئله می‌تواند در آینده روی روابط او تاثیر منفی بگذارد. زیرا او قادر نخواهد بود به دیگران نشان دهد که احساساتشان را درک می‌کند یا به آنها اهمیت می‌دهد.

 

چه باید کرد؟

۱. منتظر زمان مناسب بمانید

ممکن است اختلافی بین فرزند شما و کودک دیگر شکل بگیرد و فرزند شما دیگری را بیازارد و نتواند درست رفتار کرده یا عذرخواهی کند. در این‌صورت او را از درگیری دور کنید، منتظر بمانید تا آرام شود و سپس با او صحبت کنید.

 

۲. به او کمک کنید تا خود را جای دیگری بگذارد

برای بچه‌های کوچکتر درک کردن دیگران و اینکه خود را جای دیگری بگذارد کار ساده‌ای نیست و او به کمک شما نیاز دارد. اینکار را با سوالات شفاف انجام دهید. به‌عنوان مثال بپرسید: «اگر جای دوستت بودی چه احساسی داشتی؟»، «آیا دوست داشتی از تو عذرخواهی کند؟»، «دلت می‌خواست چگونه از تو عذرخواهی کند؟». زمانی‌ که او را نسبت به واقعه حساس کردید و او متوجه شد دوستش را آزرده و تصمیم به عذرخواهی گرفت، او را همراهی کنید تا در زمان مناسب اینکار را انجام دهد.

عذرخواهی‌های موثر باید شامل پذیرش مسئولیت عمل، ابراز پشیمانی و میل به جبران باشد. به این ترتیب ممکن است کودک با عباراتی مانند «من اشتباه کردم که تو را هل دادم، می‌دانم که بهت آسیب زدم، معذرت می‌خوام، می‌خواهی تا دستت را چسب زخم بزنیم؟» عذرخواهی کند.

 

۳. خودتان الگوی مناسبی باشید

به عقیده متخصصان بهترین شیوه تربیتی برای کودک، داشتن الگوی مناسب است. زمانی که کودک بزرگسالان را می‌بیند که اشتباه خود را می‌پذیرند، عذرخواهی می‌کنند و در جهت رفع سوءتفاهم‌ها هستند راحت‌تر می‌تواند این رفتارها را بیاموزد و به کار بگیرد.

برای اینکه فرزندانتان عذرخواهی صادقانه را بیاموزند باید از همان سنین کودکی روی رفتار آنها کار کنید و مهمتر اینکه خودتان الگوی خوبی باشید. نتایج پژوهشی که در روزنامه بریتانیایی روانشناسی رشد انجام شده نشان می‌دهد حتی کودکان سنین پیش‌دبستانی نیز درک می‌کنند عذرخواهی یعنی اینکه فرد خطاکار از عمل خود متاسف است و می‌خواهد حال و هوای قربانی را عوض کند. اگر فرزندتان ببیند شما بعد از ارتکاب هر نوع خطایی به شیوه‌ای صادقانه عذرخواهی می‌کنید و درصدد جبران هستید او نیز می‌آموزد چنین کند.

 

نتیجه‌گیری

در نهایت، زمانی که کودک اشتباهی مرتکب می‌شود باید تمرکزتان روی این باشد تا حس همدلی را در وجود او رشد دهیم. باید به او بیاموزید احساسات دیگری را درک و رابطه‌ای که به‌خاطر رفتار بد او خدشه‌دار شده است را ترمیم کند.

مهم نیست که در ابتدا او به‌خوبی از عهده این کار بر نیاید و درجا عذرخواهی نکند. او می‌تواند بعدا و زمانی که کمک کردیم تا بهتر فکر کند اینکار را انجام دهد. کودک به‌تدریج این مهارت را تمرین می‌کند و یاد می‌گیرد و به‌مرور خودش به تنهایی می‌تواند از پس آن بر بیاید. این یادگیری زمانی واقعی خواهد بود که ارزش‌های والا را بیاموزد و روابط مثبتی با دیگران برقرار کند.

_{منبع: سلامت}