چند روز پس از آنکه سفر وزیر دفاع عربستان به تهران، نویدبخش فصل جدیدی از روابط حسنه میان دو کشور بود، اقدامی عجیب از سوی صداوسیما، کام ناظران را تلخ کرد.
حرکت محسن افشانی یادآور آن ماجرای سفارتنوردی بود
چند روز پس از آنکه سفر وزیر دفاع عربستان به تهران، نویدبخش فصل جدیدی از روابط حسنه میان دو کشور بود، اقدامی عجیب از سوی صداوسیما، کام ناظران را تلخ کرد. برنامهای با عنوان «درنگ» در شبکه نسیم، با حضور محسن افشانی که معلوم نیست با آن سوابق پرحاشیهاش، چگونه مجوز حضور در تلویزیون را یافته، در دو شب پیاپی (۳۱ فروردین و اول اردیبهشت ۱۴۰۴) به تمسخر محمد بن سلمان ولیعهد و فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان پرداخت.
روزنامه هممیهن در شماره امروز خود به سراغ واکاوی چنین اقدامی از سوی صداوسیما و تبعات احتمالی آن رفته: یکی از بدترین ضرباتی که رویکرد و ذهنیت تندروها به جامعه ایران میزند ایجاد اغتشاش در معانی رفتار و کلمات است. خودشان هر خطایی مرتکب شوند در ۹۹ درصد موارد آن را خطا نمیدانند؛ در آن ۱ درصد هم که نتوانند توجیه کنند آن را سهوی معرفی میکنند و طلبکار هم میشوند و هیچگاه حاضر به مسئولیتپذیری و ریشهیابی جدی این رفتارهای زیانبار خود نمیشوند.
ماجرایی که در صداوسیما رخ داد نمونهای از این یک درصدهای استثنایی است. دیروز ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که مجری تلویزیونی در یک برنامه ساختگی و با استفاده از هوش مصنوعی در حال شوخی و استهزاء وزیر خارجه عربستان است.
روزنامهنگاران و رسانههای آزاد حق دارند که موضوعات گوناگون را بهصورت جدی یا شوخی نقد کنند و این قابل انکار نیست. ولی صداوسیمای ایران رسانه صددرصد حکومتی است و نقش بلندگوی آن را ایفا میکند بنابراین از منظر بیرونی مواضع آن با سیاستهای رسمی همسو تلقی میشود بنابراین انتشار چنین برنامهای در شرایطی که ایران درگیر مذاکره برای حل مسائل هستهای خود با آمریکا است و همزمان با همسایهها در حال بازسازی روابط است و بهطور مشخص این اتفاق پس از سفر وزیر دفاع عربستان و بهبود روابط ایران و عربستان رقم خورده است و همه هم این را میدانند، پس عادی بودن این اتفاق پذیرفتنی نیست ولی شبکه تلویزیونی مربوط در اطلاعیهای اعلام کرد: در یکی از برنامههای ضبطی پخششده در شبکه نسیم در قالب طنز سیاسی برخی خطوط سیاستی درباره کشورهای همسایه مورد بیتوجهی سهوی قرار گرفته بود که ضمن تذکر جدّی به تیم تولید و تأکید بر لزوم توجه مستمر و جدی به سیاستهای ابلاغی محتوایی با عوامل خاطی برخورد انضباطی به عمل آمد.
همه بحث درباره سهوی بودن است. چنین برنامهای اگر سهوی باشد نشانه ناآگاهی مطلق سیاسی تهیهکننده و مجری و ناظر و همه دستاندرکاران برنامه است؛ بهویژه که برنامه ضبط شده هم بوده است. پذیرش سهو در این کار مستلزم پذیرش یک نتیجه ساده است. آیا صداوسیما حاضر است این را بپذیرد؟ اگر بلی باید نسبت به ارزشمندی و اعتبار تولیدات و نیز اصل وجودی و کارایی این نیروها در آن رسانه شک کرد.
ولی به نظر میرسد که دو حالت دیگر بیشتر محتمل است. اول اینکه این برنامه عمدی نباشد ولی این نیروها بهصورت پیشفرض ضد سیاستهای جاری در عرصه خارجی هستند و لذا متوجه تبعات این برنامهها نمیشوند و تنها هنگامی که برنامه پخش شده متوجه اثرات زیانبار و ضدمنافع ملی شدهاند لذا فوری پوزش خواستهاند.