رویداد۲۴ نوشت: اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرده دور تازه‌ای از گفت‌وگوهای هسته‌ای با تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) روز جمعه در استانبول برگزار خواهد شد.

به گفته اسماعیل بقائی، این مذاکرات در سطح معاونان وزیر خارجه و با هدف بررسی اختلافات اخیر بر سر اجرای تعهدات برجامی انجام می‌شود.

این خبر در حالی منتشر شده که روز گذشته خبرگزاری تسنیم گزارش داده بود ایران و سه کشور اروپایی بر سر آغاز دور جدیدی از مذاکرات به توافق رسیده‌اند. منابع آگاه، هدف از این نشست را جلوگیری از تشدید تنش‌ها و بازگشت احتمالی تحریم‌های سازمان ملل از مسیر مکانیسم ماشه عنوان کرده‌اند.

تهدید اروپا و هشدار مسکو

طی هفته‌های گذشته، سه کشور اروپایی با صدور بیانیه‌هایی نسبت به آنچه «تداوم نقض تعهدات هسته‌ای ایران» خوانده‌اند، هشدار داده‌اند که در صورت عدم احیای مذاکرات، ممکن است سازوکار اسنپ‌بک یا مکانیسم ماشه را فعال کنند؛ سازوکاری که در صورت اجرا، می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی منجر شود.

اما این تهدیدها با واکنش‌های جدی در سطح بین‌المللی روبه‌رو شده است. میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در واکنش به نامه اخیر سید عباس عراقچی به شورای امنیت، تاکید کرد اروپا هیچ حق قانونی یا اخلاقی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه ندارد.

به گفته اولیانوف، سه کشور اروپایی خود در اجرای برجام قصور داشته‌اند و نمی‌توانند در مقام شاکی ظاهر شوند.

آیا نشست استانبول مانع از ماشه می‌شود؟

با توجه به فشارهای سیاسی اروپا و هشدارهای مکرر ایران در مورد نقض تعهدات غربی‌ها، نشست استانبول را می‌توان فرصتی دیپلماتیک در آخرین دقایق برای مهار بحران توصیف کرد. حضور چهره‌هایی، چون کاظم غریب‌آبادی و مجید تخت‌روانچی در تیم مذاکره‌کننده ایران نشان از جدیت تهران در بهره‌گیری از این فرصت دارد.

با این حال، نمی‌توان فعلا احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه همچنان منتفی دانست؛ مگر آنکه گفت‌وگوهای استانبول به نتایج ملموس یا توافق بر سر ادامه روند مذاکرات منتهی شود. اروپا در تلاش است نشان دهد هنوز ابتکار عمل دیپلماتیک را در دست دارد، در حالی که ایران با همراهی روسیه مشروعیت این ابزار تنبیهی را زیر سؤال برده است.