نبض بازار نوشت: خصوصی‌سازی سایپا چند وقتی است که نقل اخبار بازار خودرو شده است. در این بین کاندیداهای معروفی نیز حضور یافته‌اند. از کرمان موتور تا علی انصاری و حتی بابک زنجانی! آنچه تاکنون درباره خصوصی‌سازی سایپا کمتر مورد توجه قرار گرفته، میزان قیمت‌گذاری سایپا در این روند است. به واقع سایپا چقدر می‌ارزد؟

از میان رقیب‌های خریدار سایپا، تاکنون صحبتی از قیمت و شاخ و شانه کشیدن به میان نیامده، به جز بابک زنجانی معروف که در توییت‌های خود به تمسخر دیگر رقبا پرداخته و مدعی شده است که برای خرید سایپا، نیاز به ۲ میلیارد دلار سرمایه است؛ یعنی بابک زنجانی می‌خواهد ۱۶۰ همت برای سایپا به میان بیاورد.

آیا زنجانی بلوف می‌زند؟

ثروت بابک زنجانی به طور تقریبی ۱۶ تا ۲۰ میلیارد دلار ارزیابی شده است. او در سفرهای اخیر خود از این ثروت که مبدا و مبنا آن هم مشخص نیست، خرج خبری زیادی کرده است. ادعای درخواست برای خرید سالن اجلاس اصفهان به میزان ۵۰ همت تا تأسیس تاکسی‌های اینترنتی به میزان ۵۰۰ میلیارد و حالا سایپا به میزان ۱۲۰ همت که روی هم رفته بخش کوچکی از سرمایه زنجانی می‌شود. اکرچه هنوز هیچکس نمی‌داند زنجانی واقعاً مشت پری دارد یا صرفاً در حال بلوف زدن برای دیده شدن بیشتر است؟ ادعاهای او بعضا رنگ و بوی ارتباط با خارج را نیز دارند. او مدعی ساخت خودروهای روز در سایپا و واردات از کشورهای مختلف شده که نیازمند رفع تحریم و تجارت آزاد است. با توجه به این ادعاها، برخی مدعی‌اند که وارد کردن سرمایه زنجانی به داخل همراه با خودرو و و... به نوعی همان رفع تحریم است که در این قالب به نمایش گذاشته شده است.

زنجانی به چه کسانی رقابت می‌کند؟

ادعای خرید سایپا به میزان ۱۶۰ همت، یعنی زنجانی بیشتر از پیتر جکسون، تیلور سویفت، شی جین پینگ و چارلز سوم سرمایه دارد. نکته اینجاست که این صرفاً بخشی از سرمایه بابک زنجانی است.

عدم شفافیت در قیمت گذاری

یکی از نکات مشابه میان خصوصی سازی ایران خودرو و سایپا، عدم شفافیت در قیمت گذاری و شکل خصوصی سازی است. همانطور که قیمت نهایی و ارزش واقعی ایران خودرو هم مشخص نشد، سایپا هم دچار چنین سرنوشتی شده است. کروز با ساز و کاری کاملا غیرشفاف و چالش برانگیز صاحب ایران خودرویی شد که مشخص نیست تا چه حد زیر قیمت خریداری شد. سایپا به علت بدهی‌های بالا، دچار چالش قیمت گذاری است. اگرچه همین عامل باعث شده که مشتری‌ها به قول معروف «توی سر مال بزنند»....یکی از دلایل تلاش‌های تعویق خصوصی سایپا نیز همین موضوع است. سایپا برای خصوصی سازی، نیاز به شفافیت در قیمت و ارزش دارد. 

تضاد در قیمت‌گذاری

تا به امروز آنچه درباره قیمت واقعی سایپا مطرح شده، تنها بر حسب شنیده‌ها و اظهار نظرات غیررسمی است. برخی مدعی‌اند که سایپا ۹۴ همت به فروش می‌رسد برخی نیز مانند بابک زنجانی مدعی‌اند که باید ۲ میلیارد دلار در حدود ۱۶۵ همت برای سایپا کنار گذاشت. اما برخی از کارشناسان خودرو با اعتراض به روند خصوصی‌سازی سایپا مدعی شده‌اند که سایپا را نباید ارزان فروخت و قیمت واقعی این خودروساز، ۴۵۰ همت است که در این صورت سایپا یک خریدار مشخص نخواهد داشت. برای رقم‌های فعلی نیز خریداران به نظر نمی‌رسد به تنهایی بتوانند این خودروساز را بخرند. کنسرسیوم جدید بانک شهر و کرمان موتور حالا به میدان آمده، اما این کنسرسیوم توسط زنجانی به تمسخر گرفته شده است. اگرچه هنوز هیچ چیز مشخص نیست و شاید در نهایت نامی ناآشنا صاحب سایپا شود.

اگرچه باید توجه داشت که سایپا ۹۵ همت زیان انباشه دارد و در چارچوب ماده ۴۱ قانون تجارت (مسیر ورشکستگی) قرار گرفته است. با این وجود سایپا نمی‌تواند ۲ میلیارد دلار قیمت‌گذاری شود این قیمت صرفاً بدهی‌های سایپا است.

سایپا در مقایسه با دیگر خودروسازها

به علت عدم ارزیابی صحیح از ارزش سایپا، نمی‌توان مقایسه دقیقی از آن با دیگر خودروسازهای جهان داشت؛ اما به طور تقریبی به بررسی جایگاه سایپا با دیگر خودروسازهای دیگر خواهیم پرداخت.

ایران خودرو و سایپا با وجود محصولات ضعیف نسبت به بازار جهانی، چندان مجموعه‌های ارزانی هم به حساب نمی‌آیند. در یک بررسی کلی، شرکت خودروسازی تسلا با هزار میلیارد دلار در رتبه اول، تیوتا با ۲۳۸ میلیارد دلار دوم، شرکت بی یو دی با ۱۶۳ میلیارد دلار سوم، فراری با ۸۸.۸ میلیارد دلار چهارم، بنز با ۵۶.۷ میلیارد دلار پنجم، فولکس واگن با ۵۴.۹ میلیارد دلار ششم، bmv با ۵۳.۵ میلیارد دلار هفتم، جنرال موتورز با ۴۸.۴۲ میلیارد دلار هشتم، فورد با ۴۲ میلیارد دلار نهم و هیوندای با ۳۴.۳ در رتبه دهم و تاتا موتور با ۳۱ میلیارد دلار در رتبه یازدهم قرار دارد. ایران اگرچه در زمینه میزان تولید، جایگاه شانزدهم جهان را با تولید ۱.۱ محصولات جهانی در اختیار دارد؛ اما از لحاظ ارزش، سایپا و ایران خودرو به عنوان دو خودروساز عمده ایران، در جایگاه ۵۰ و ۵۳ قرار می‌گیرند. باید توجه داشت که در این ارزش‌گذاری، ایران خودرو ۱.۷ و سایپا ۱ میلیارد دلار در نظر گرفته شده‌اند.