رویداد۲۴ نوشت: روزنامه واشنگتن پست مدعی است که اسنادی به دستش رسیده که نشان می‌دهند هم‌زمان که نیروهای آمریکایی در دریای کارائیب مستقر شده‌اند، نیکلاس مادورو نامه‌ای خطاب به پوتین تنظیم کرده و در آن درخواست موشک، رادار و نوسازی جنگنده‌ها را مطرح کرده است.
این روزنامه می‌گوید: بر اساس اسناد داخلی دولت آمریکا که به دست واشنگتن‌پست رسیده است، رئیس‌جمهور ونزوئلا نیکلاس مادورو برای تقویت توان فرسوده‌ی نظامی کشورش به روسیه، چین و ایران متوسل شده و از آنها درخواست رادارهای دفاعی، تعمیر هواپیماها و حتی موشک کرده است.
درخواست‌ها به مسکو در قالب نامه‌ای خطاب به ولادیمیر پوتین تنظیم شده که قرار بود طی سفر یک مقام ارشد ونزوئلایی در ماه جاری به پایتخت روسیه تحویل داده شود.
مادورو نامه‌ای دیگر برای شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین نوشته و در آن خواستار «گسترش همکاری‌های نظامی» میان دو کشور برای مقابله با «افزایش تنش میان آمریکا و ونزوئلا» شده است.
او از چین خواسته تولید سامانه‌های شناسایی راداری توسط شرکت‌های چینی را تسریع کند تا توان دفاعی ونزوئلا افزایش یابد.
ماجرای درخواست کمک مادورو از ایران چیست؟
به گزارش واشنگتن پست، رامون سلستینو ولاسکس وزیر حمل‌ونقل ونزوئلا، اخیراً هماهنگی‌هایی برای انتقال تجهیزات نظامی و پهپاد از ایران انجام داده و در حال برنامه‌ریزی سفری به تهران بوده است.
او به یکی از مقامات ایرانی گفته که ونزوئلا به «تجهیزات شناسایی غیرفعال»، «سامانه‌های مختل‌کننده GPS و احتمالاً «پهپادهایی با برد ۱۰۰۰ کیلومتر» نیاز دارد.
واشنگتن پست مدعی است که هنوز مشخص نیست روسیه، چین و ایران چگونه به این درخواست‌ها پاسخ داده‌اند.
ایران و ونزوئلا که از زمان ریاست جمهوری هوگو چاوز و محمود احمدی نژاد روابط دوجانبه را گسترش دادند، قراردادهایی در زمینه پروژه‌های انرژی، کشاورزی و مالی امضا کرده اند. ایران یک کارخانه مونتاژ خودروی مشترک در غرب کاراکاس راه اندازی کرد و چندین قرارداد برای تاسیس و تعمیر پالایشگاه در ونزوئلا امضا کرده است. این روابط حتی به بازگشایی یک شعبه فروشگاه اتکا، فروشگاه زنجیره‌ای ارتش ایران در کاراکاس هم رسید.
سال ۱۳۹۹ خبرگزاری بلومبرگ آمریکا در گزارشی مدعی شد که دولت ونزوئلا در برابر کمک ایران به بازسازی پالایشگاه‌های بنزین این کشور، ۹ تن شمش طلا به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار به ایران فرستاده است.
بر اساس این گزارش، دولت مادورو که در خزانه پول نقد نداشته، از ذخائر ۷۰ تنی شمش طلا برای پرداخت اجرت بازسازی صنعت نفت ونزوئلا استفاده کرده است.
طرح موضوع درخواست ونزوئلا از ایران برای ارسال پهپاد، یادآور رسانه‌ای شدن خبر فروش پهپاد ایرانی به روسیه در ماه‌های نخست حمله به اوکراین است. زمانی که رسانه‌ها خبر فروش پهپادهای ایرانی به روسیه را منتشر کردند، ایران درحال مذاکره برای احیای برجام بود. این خبر فرآیند مذاکره با اروپا را مختل کرد.
این بار در حالی که ونزوئلا در آستانه یک جنگ با آمریکاست بار دیگر خبر کمک‌های احتمالی ایران رسانه‌ای شده است.
ماجرای حمله آمریکا به ونزوئلا چیست؟
آمریکا ناو هواپیمابر «یواس‌اس جرالد آر فورد» (USS Gerald R. Ford) را به دریای کارائیب اعزام کرده است. اعزام این ناو که می‌تواند تا ۹۰ هواگرد حمل کند، به این منطقه به معنای افزایش عظیم نیروهای آمریکا در حوزه کارائیب است.
ایالات متحده تاکنون ۱۰ حمله هوایی علیه شناورها در این منطقه انجام داده و می‌گوید این بخشی از «جنگ با قاچاقچیان مواد مخدر» است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مادورو را متهم کرده که رهبر یک «سازمان قاچاق مواد مخدر» است؛ در ونزوئلا نگرانی از یک حمله نظامی با هدف سرنگون کردن مادورو رو به افزایش است؛ رهبری که سال‌هاست دشمن سیاسی ترامپ محسوب می‌شود.
از زمان بحران موشکی کوبا، آمریکا این همه کشتی جنگی به کارائیب نفرستاده بود. هم‌اکنون حدود ۶۵۰۰ تفنگدار دریایی و ملوان آمریکایی در منطقه مستقرند و از هشت ناو نیروی دریایی و ۳۵۰۰ نیروی دیگر در اطراف پشتیبانی می‌کنند. با رسیدن ناو فورد، تعداد کشتی‌های آمریکا در کارائیب تقریباً به اندازه ناوگانی خواهد بود که تابستان امسال برای دفاع از اسرائیل در برابر موشک‌های ایران اعزام شد.
این ناوگروه توان نظامی بسیار بیشتری از آنچه برای مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر نیاز است دارد؛ اما در عوض می‌تواند برای انجام حملات هوایی مستمر در داخل ونزوئلا ایده‌آل باشد.
آیا مسکو به داد ونزوئلا خواهد رسید؟
مسکو اقدام آمریکا را تهدیدی علیه حاکمیت ونزوئلا می داند. یک هواپیمای باری روسی ایل-۷۶ – که از سوی آمریکا به‌دلیل مشارکت در تجارت سلاح و انتقال مزدوران تحریم شده بود – در مسیر پیچیده‌ای از فراز آفریقا پرواز کرده و روز یکشنبه در کاراکاس فرود آمده است.
کرملین درباره‌ی نامه‌ی مادورو اظهار نظری نکرد، اما وزارت خارجه‌ی روسیه اعلام کرد که «در دفاع از حاکمیت ملی ونزوئلا» ایستاده و «در برابر تهدیدهای جدید آماده پاسخ مناسب است».
روسیه به‌تازگی پیمان همکاری راهبردی جدیدی را با ونزوئلا تصویب کرده است.
واشنگتن پست می‌گوید این تحرکات نشان می‌دهد مسکو در صورت سقوط مادورو چه اندازه زیان خواهد دید. پروژه‌های مشترک همچنان ادامه دارند، از جمله کارخانه تولید مهمات کلاشینکف در ایالت آراگوآ که پس از ۲۰ سال وعده در ژوئیه افتتاح شد.
روسیه همچنین حق اکتشاف ذخایر نفت و گاز طبیعی دست‌نخورده به ارزش احتمالی میلیاردها دلار در ونزوئلا را در اختیار دارد.
با این حال، کارشناسان می‌گویند توان و تمایل مسکو برای حمایت از مادورو نسبت به گذشته کاهش یافته است. درگیری میان واشنگتن و کاراکاس حتی ممکن است برای روسیه مزیتی غیرمستقیم داشته باشد، زیرا توجه آمریکا را از جنگ اوکراین منحرف می‌کند.
روابط سیاسی و اقتصادی روسیه و ونزوئلا به دوران هوگو چاوز، بنیان‌گذار دولت سوسیالیستی این کشور، در سال ۱۹۹۹ بازمی‌گردد و در دهه‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ رونق گرفت.
امروز این روابط حوزه‌های نفت و پتروشیمی، خرید تسلیحات، همکاری رسانه‌ای و معاملات رمزارزی را در بر می‌گیرد.
اما استقرار گسترده نیروهای آمریکایی در کارائیب، بزرگ‌ترین چالش برای مادورو از زمان روی کار آمدنش در ۲۰۱۳ محسوب می‌شود.
از سپتامبر تاکنون، بیش از ۱۲ حمله آمریکا به قاچاقچیان مواد مخدر که گفته می‌شود از سواحل ونزوئلا حرکت کرده بودند، دست‌کم ۶۱ کشته برجای گذاشته است. مادورو این ادعا را رد کرده و آمریکا نیز مدرکی ارائه نکرده است.
ناو هواپیمابر پیشرفته یواس‌اس جرالد فورد نیز به منطقه اعزام شده است.
با وجود تنش‌ها، مواضع رسمی روسیه محتاطانه بوده است. در اوایل اکتبر، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در تماس تلفنی با همتای ونزوئلایی خود نسبت به «افزایش اقدامات تحریک‌آمیز واشنگتن در دریای کارائیب» ابراز نگرانی کرد.
سخنگوی کرملین دیمیتری پسکوف نیز گفت مسکو «به حاکمیت ونزوئلا احترام می‌گذارد» و خواستار حل مسئله بر اساس «حقوق بین‌الملل» است.
اما روسیه که گرفتار جنگ در اوکراین و تحریم‌های غرب است، تمرکز خود را به منطقه نزدیک‌تر کرده و بخشی از فعالیت‌های اطلاعاتی خود در آمریکای لاتین را از ونزوئلا به نیکاراگوئه منتقل کرده است.
به گفته‌ی کارشناسان امنیتی، روسیه در سال‌های اخیر «نقش فعالی» در دفاع از مادورو نداشته و سرمایه‌گذاری سیاسی محدودی در این زمینه انجام داده است.
در اواسط اکتبر، وزیر حمل‌ونقل ونزوئلا ولاسکس برای دیدار با همتای روس خود به مسکو رفت و قرار بود نامه‌ی مادورو را به پوتین تحویل دهد.
در این نامه، مادورو از روسیه خواسته بود تا در تقویت سامانه‌های دفاع هوایی ونزوئلا کمک کند، از جمله تعمیر و بازسازی چند جنگنده سوخو-۳۰ MK۲ ساخت روسیه و تأمین ۸ موتور، پنج رادار و ۱۴ مجموعه موشک روسی.
او تأکید کرده بود که جنگنده‌های سوخو «مهم‌ترین بازدارنده‌ی ونزوئلا در برابر تهدید جنگ» محسوب می‌شوند.
مادورو همچنین از روسیه خواست تا از طریق شرکت دولتی روستک (Rostec) یک برنامه‌ی تأمین مالی سه‌ساله برای ونزوئلا طراحی کند.
هوگو چاوز سال‌ها پیش خرید تجهیزات نظامی از روسیه را آغاز کرد: از تانک و جنگنده گرفته تا موشک‌های زمین‌به‌هوا.
اما کارشناسان می‌گویند بخش زیادی از این تجهیزات اکنون از کار افتاده‌اند. یک مقام سابق ارتش ونزوئلا گفت تا سال ۲۰۱۸ کمتر از پنج فروند سوخو فعال در اختیار داشتند و افزود: «چاوز از روسیه آشغال خرید، یا روس‌ها آشغال به او فروختند.»
با این حال مادورو اخیراً مدعی شده که ۵۰۰۰ موشک دوش‌پرتاب روسی Igla-S در سراسر کشور مستقر کرده است.
نگرانی مسکو از تغییر رژیم
سقوط دولت مادورو می‌تواند ضربه‌ی بزرگی به روسیه وارد کند، زیرا ممکن است منجر به از دست رفتن یکی از متحدان اصلی‌اش در نیم‌کره غربی و تضعیف کوبا شود؛ کشوری که دستگاه اطلاعاتی‌اش ارتباط تنگاتنگی با ونزوئلا دارد.
با این حال، برخلاف سال ۲۰۱۹ که روسیه برای نمایش حمایت خود صد سرباز به کاراکاس اعزام کرد، نشانه‌ای از اقدام مشابه در حال حاضر دیده نمی‌شود.
حتی پیمان جدید همکاری با ونزوئلا نیز شامل تعهد نظامی صریحی نیست و صرفاً به «تقویت روابط در حوزه دفاعی» اشاره دارد.
کارشناسان می‌گویند با توجه به درگیری روسیه در اوکراین، بعید است این کشور توان مداخله نظامی در آمریکای لاتین را داشته باشد.
روسیه همچنان یکی از بازیگران اصلی در صنعت نفت ونزوئلاست و با سرمایه‌گذاری مستقیم در سه شرکت مشترک حدود ۱۰۷ هزار بشکه در روز تولید می‌کند – معادل ۱۱ درصد کل تولید فعلی ونزوئلا – که ماهانه حدود ۶۷ میلیون دلار درآمد ایجاد می‌کند.
روسیه حق بهره‌برداری از میادین گاز پاتائو و مجیلونِس در سواحل ونزوئلا را در اختیار دارد.
ارزش ذخایر اثبات‌شده، اما استخراج‌نشده‌ی نفت ونزوئلا که روسیه مالک آن است، تا ۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
با این حال، نفت ونزوئلا به‌دلیل تحریم‌های آمریکا رقیب نفت روسیه محسوب می‌شود، زیرا هر دو در بازارهایی مانند چین خریداران مشترک دارند.