شلیک روسیه به زاپاروژیا؛ فاجعه‌ای که می توانست ۶برابر بزرگ‌تر از چرنوبیل باشد! +عکس
رییس‌جمهور اوکراین با خطاب قرار دادن مردم روسیه گفت: «تانک‌های روسی می‌دانستند کجا را هدف گرفته‌اند. این می توانست به فاجعه‌ای ۶ برابر بزرگ‌تر از چرنوبیل تبدیل شود.»
به گزارش تازه‌نیوز، روزنامه اعتماد نوشت: ۸ روز پس از آغاز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین نه نشانه‌ای از احتمال دستیابی راه‌حلی دیپلماتیک وجود دارد و نه ابزارهای موجود برای جلوگیری از وقوع یک فاجعه انسانی کافی به نظر می‌رسد. روس‌ها با خشونت بیشتر به پیشروی در خاک اوکراین ادامه می‌دهند، محاصره کی‌یف و تعدادی دیگر از شهرهای بزرگ در حال کامل شدن است، یکی از بزرگترین تاسیسات هسته‌ای در اروپا مورد حمله قرار می‌گیرد و امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه پس از گفت‌وگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود می‌گوید: «اتفاقات بدتری در راه است.»
تحرکات نظامی روسیه در خاک اوکراین پس از سقوط خرسون به عنوان اولین شهر بزرگی که به تصرف نیروهای روس در آمد، نشان می‌دهد هدف اصلی مسکو در حال حاضر در اختیار گرفتن کنترل پایتخت اوکراین است. هفته گذشته، با تغییر روش نظامی روس‌ها و اتکای آنها به بمباران گسترده شهرها، قطع منابع انرژی و هدف قرار دادن غیرنظامیان آنها توانستند بر خلاف روزهای اولیه نبرد پیشروی قابل توجهی داشته باشند.
بر اساس آخرین گزارش‌های میدانی از اوکراین، بخشی از نیروهای روس که از طریق کریمه وارد خاک اوکراین شده بودند پس از تسخیر شهر مهم خِرسون در نزدیکی دریای سیاه، اکنون در جبهه جنوب روسیه می‌کوشد تا کنترل سه شهر مهم ماریوپول، میکلایف و اودسا را در اختیار بگیرند. تحلیلگران معتقدند هدف اصلی روسیه در جنوب قطع دسترسی اوکراین به دریای سیاه است. آنها همچنین پنجشنبه شب به تاسیسات هسته‌ای زاپاروژیا حمله کردند که تبادل آتش میان نیروهای روسی و اوکراینی در محوطه بیرونی این تاسیسات به آتش‌سوزی منجر شد. مقام‌های اوکراینی اعلام کرده‌اند که این تاسیسات در حال حاضر در کنترل نیروهای روسی است و آنها کنترلی روی آنچه در این تاسیسات رخ می‌دهد، ندارند. کاترینا سرگاتسکووا، سردبیر یک نشریه محلی در این منطقه ظهر روز جمعه نوشت: «شهردار اعلام کرده است که شلیک نیروهای روسیه به نیروگاه هسته‌ای از سه صبح متوقف شده است. نیروگاه در اختیار روس‌هاست، راکتورها کاملا خاموش شده تا خطری از نظر نشت مواد رادیو اکتیو منطقه را تهدید نکند.» جیمز اکتون، کارشناس مسائل هسته‌ای در اندیشکده کارنگی نیز در توضیح آنچه برای تاسیسات زاپاروژیا رخ داده، نوشته است: «هر سه راکتور عملیاتی در این نیروگاه خاموش شده‌اند، این کار بسیار ضروری است. اگر فرآیند Cooling به درستی صورت نگیرد، ممکن است فاجعه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ تکرار شود. او نوشته است حجم تشعشعات کنونی نیروگاه طبیعی است، اما مشخص نیست دیتاهای ارایه شده در وب‌سایت این تاسیسات تا چه اندازه به‌روز باشد.»
این حمله به تاسیسات هسته‌ای زاپاروژیا با واکنش‌های گسترده‌ای در غرب روبه‌رو شد و تحلیلگران هشدار می‌دهند که این مساله می‌تواند نشانه‌ای از اراده پوتین برای پیروزی به هر قیمتی باشد. به عقیده آنها پوتین که هفته گذشته دستور آماده‌باش نیروهای هسته‌ای روسیه را صادر کرد می‌خواهد اعلام کند در استفاده از این گزینه در صورت نیاز جدی است. با این حال برخی کارشناسان هم معتقدند تهدید هسته‌ای از سوی قدرت‌های بزرگ سابقه‌ای طولانی در تاریخ دارد و لزوما به معنای استفاده از سلاح هسته‌ای نیست. پائول هار، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌المللی و استاد دانشگاه بوستون در امریکا در این باره می‌نویسد: «از نگاه استراتژیک هیچ دلیلی وجود ندارد که پوتین بخواهد از این سلاح‌ها علیه اوکراین استفاده کند. روسیه قصد دارد اوکراین را در خود هضم کند و به احیای قدرت امپراتوری روسیه بپردازد. اگر او آغازگر یک جنگ هسته‌ای باشد، شاید تمدن بشری پایان نیابد اما سطح ویرانی‌ها و تبعات سیاسی آن به اندازه‌ای خواهد بود که رییس‌جمهور روسیه دیگر قادر به کنترل آن نباشد.» استفان والت، استاد روابط بین‌الملل باور متفاوتی دارد. او به یاهونیوز گفت: «من همیشه می‌خواهم به مردم و شاگردانم یادآوری کنم که بسیاری از رهبران که ما آنها را نسبتا باهوش و نسبتا معقول می‌دانستیم در گذشته کارهای احمقانه‌ای انجام داده‌اند.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه پیشنهاد داد به منظور مذاکره با اوکراین و روسیه با هدف تضمین امنیت سایت‌های هسته‌ای اوکراین به چرنوبیل سفر کند. به گزارش فرانس ۲۴، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به خبرنگاران گفت: «من به فدراسیون روسیه و اوکراین اعلام کرده‌ام این آمادگی را دارم تا در اسرع وقت به چرنوبیل سفر کنم. او همچنین گفت که نیروگاه اتمی زاپاروژیای اوکراین مورد اصابت یک «پرتابه» روسی قرار گرفت، اما ساختمانی که مورد اصابت قرار گرفت یک مرکز آموزشی بود و هیچ تشعشعاتی منتشر نشده است.»
در پی این حمله، ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین با توصیف این اقدام به عنوان «تروریسم هسته‌ای» تاکید کرد که هیچ دولتی جز روسیه تا به حال به تاسیسات هسته‌ای یک کشور دیگر حمله نکرده است و از کشورهای غربی خواست در این شرایط از اوکراین حمایت کنند. ادعای زلنسکی البته یک نقص دارد، چراکه پیش‌تر اسراییل بارها به تاسیسات هسته‌ای کشورهای دیگر از جمله عراق، سوریه و ایران حمله کرده است. رییس‌جمهور اوکراین همچنین با خطاب قرار دادن مردم روسیه گفت: «تانک‌های روسی می‌دانستند کجا را هدف گرفته‌اند. این می‌توانست به فاجعه‌ای ۶ برابر بزرگ‌تر از چرنوبیل تبدیل شود.»
روسیه روایت متفاوتی از این ماجرا دارد. ایگور کوناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه روز گذشته گفت که این تاسیسات هسته به‌طور عادی کار می‌کند و مدعی شد که این منطقه از روز دوشنبه تحت کنترل روسیه بوده است. به گفته او، «پنجشنبه شب در منطقه مجاور نیروگاه، تلاشی از سوی رژیم ملی‌گرای کی‌یف برای انجام یک تحریک هولناک انجام شد. در روز ۴ مارس در حدود ساعت ۲ بامداد در حین گشت‌زنی در قلمروی محافظت شده در مجاورت نیروگاه، یک گشت سیار گارد ملی مورد حمله یک گروه خرابکاران اوکراینی قرار گرفت.» کوناشنکوف افزود: «به جهت تحریک به بروز آتشی متقابل به سمت ساختمان، از پنجره‌های چند طبقه از ساختمان مجتمع آموزشی واقع در خارج از نیروگاه، به سمت نیروهای گارد ملی روسیه شلیک شد.» کوناشنکوف مدعی شد که نیروی گشتی روس برای سرکوب حمله به آتش پاسخ داد و «گروه خرابکار» مجتمع آموزشی را رها کرد و در حین خروج آن را به آتش کشید.
خطری که پایتخت را تهدید می‌کند
موسسه مطالعات جنگ در گزارشی که بر اساس اطلاعات میدانی از خبرنگاران و تصاویر ماهواره‌ای تهیه کرده، نوشته است که در حال حاضر شهر کی‌یف، پایتخت اوکراین از دو محور تحت حمله شدید نیروهای نظامی روسیه قرار دارد. بر اساس این گزارش در محور غربی کی‌یف، مقاومت اوکراینی‌ها قابل توجه بوده و علاوه بر وارد آمدن خسارت‌های زیاد به نیروهای روسیه، روس‌ها نتوانسته‌اند پیشروی قابل توجهی داشته باشند، اما در محور شرقی کی‌یف وضعیت متفاوت است. با کمک‌های لجستیکی اخیر که به نیروهای روس رسیده و تغییر روش رزمی آنها، واحدهای نظامی روسیه در شرق کی‌یف پیشروی‌هایی داشته‌اند. کارشناسان پیشبینی کرده بودند در صورت کامل شدن محاصره کی‌یف، امکان سقوط این شهر طی ۳۰ روز وجود دارد. در صورت سقوط شهر چرنی‌یف و تمرکز نیروهای روس در شمال اوکراین بر هدف قرار دادن کی‌یف، این زمان می‌تواند کوتاه‌تر شود.
در شرق اوکراین نیز شهر خارکیف، آماج بمباران‌های شدید و گسترده است. مناطق مختلف شهر از جمله زیرساخت‌ها و مناطق مسکونی بدون هیچ ملاحظه‌ای از سوی نیروهای روس بمباران می‌شود. بنا بر اعلام مقام‌های اوکراینی از روز شنبه هفته گذشته دست‌کم ۲۰ غیرنظامی در خارکیف کشته و ۱۲۵ غیرنظامی مجروح شدند. به گزارش نیویورک‌تایمز از زمانی که در هفته گذشته نیروهای زمینی روسیه در کنترل شهر خارکیف شکست خورد و اوکراینی‌ها توانستند حاکمیت‌شان بر شهر را حفظ کنند، اولویت‌شان را حملات موشکی و بمباران شهر قرار دادند تا به مرور مقاومت اوکراینی‌ها بشکند.
آینده سیاه‌تر است
روز پنجشنبه به دنبال برگزاری دور دوم مذاکرات صلح میان مقام‌های اوکراینی و روسی، دو طرف برای ایجاد کریدورهای بشردوستانه به منظور تخلیه غیرنظامیان و نیز برگزاری دور سوم مذاکرات در اسرع وقت موافقت کردند. یک مقام اوکراینی گفت که این توافق شامل یک آتش‌بس موقت احتمالی برای انجام روند تخلیه خواهد بود. به گزارش اسکای‌نیوز، همچنین مذاکره‌کنندگان روسیه تایید کردند که دو طرف بر حمایت از کریدورهای بشردوستانه و احتمال آتش‌بس در آن نواحی توافق کردند. آنها گفتند که روسیه فکر می‌کند این مذاکرات به پیشرفت مناسبی دست یافته است. مقام‌ها برای برگزاری دور سوم مذاکرات در اسرع وقت توافق کردند.با این وجود شواهد و نشانه‌های دیگر نشان می‌دهد، روزهای پیش‌رو بسیار سیاه‌تر از آنچه تا امروز اتفاق افتاده خواهند بود. علاوه بر تحولات میدانی و احتمال سقوط شهرهای اصلی اوکراین، امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه می‌گوید به تحولات پیش‌رو بدبین است.
به گفته یک مقام فرانسوی، پوتین در این مکالمه ۹۰ دقیقه‌ای به مکرون گفت که جنگ در اوکراین «مطابق برنامه پیش می‌رود.» به گفته این مقام، مکرون به رهبر روسیه گفت که دارد «اشتباه بزرگی» در اوکراین انجام می‌دهد و «به خودش دروغ می‌گوید.» پوتین به مکرون گفت حمله به اوکراین «تا پایانش» ادامه خواهد یافت، مگر اینکه شرایط او به وسیله طرف مقابل در مذاکرات پذیرفته شود. این شرایط به گفته پوتین باید بر «بی‌طرف‌کردن و خلع‌سلاح اوکراین» متمرکز باشد- و اگر روسیه با وسایل سیاسی و دیپلماسی به این هدف نرسد، از طریق نظامی آن را به دست خواهد آورد. یک منبع آگاه، لحن این مکالمه را «بدبینانه» و «نه چندان دوستانه» توصیف کرد. به گفته این منبع، اعتقاد مکرون پس از این مکالمه این است که «اوضاع بدتری» از لحاظ بحران انسانی گسترش‌یابنده در پیش است و پوتین می‌خواهد کل اوکراین را به چنگ آورد. پوتین در این گفت‌وگو تاکید کرده که روسیه اهداف غیرنظامی را هدف قرار نمی‌دهد، اما مکرون به او گفته که این حرف یعنی «او خود را فریب می‌دهد.»
در چنین شرایطی پوتین روز جمعه در یک سخنرانی از همسایگان روسیه خواست از تشدید تنش خودداری کنند. به گزارش الجزیره، ولادیمیر پوتین گفت: «من به آنها (همسایگان‌مان) توصیه می‌کنم که تنش در اوضاع را تشدید نکنند و هیچ محدودیتی اعمال نکنند. ما در اینجا هیچ نیازی برای وخیم یا بدتر کردن روابط خود نمی‌بینیم. تمام اقداماتی که از سمت ما انجام می‌شوند، همواره صرفا در پاسخ به برخی اقدامات غیردوستانه، اقدامات علیه فدراسیون روسیه انجام می‌شوند.»
بیشتر بخوانید:
